WELKOM OP MIJN BLOG

Deze blog heeft als doel houtsnijwerk en ornamentiek in de kijker te plaatsen. Een bezoek aan een museum of een kasteel zijn onderwerpen die aan bod komen. Maar deze blog laat jullie ook kennis maken met mijn eigen vakmanschap. Veel leesplezier.

zondag 1 mei 2016

De SCHOORSTEENMANTELS van de MENKEMABORG | Gesculpteerde schouwmantels | Laat 17de-eeuwse ornamenten in hout

Menkemaborg | Houten schoorsteenmantels


De SCHOORSTEENMANTELS van de MENKEMABORG


In dit blogitem een korte bespreking over het interieur en de schoorsteenmantels van de Menkemaborg, een blogitem verzorgd door Dhr. Wim De Boom.


Menkemaborg
De Menkemaborg in Uithuizen is een van de weinige overgebleven Groninger borgen.
De borg is in 1682 in het bezit gekomen van de familie Alberda, die sindsdien ook wel Alberda van Menkema genoemd werd. Unico Alberda heeft de borg rond 1700 ingrijpend verbouwd.
De borg bleef tot het begin van de twintigste eeuw in het bezit van de familie. Na het overlijden van de laatste bewoner, Gerard Alberda van Menkema, in 1902, kwam de borg leeg te staan.In 1921 schonken de erfgenamen de borg aan het Groninger Museum.



De blog over Uithuizermeeden van 1 augustus 2015 eindigde met de vraag: Wie heeft die beelden, die florale motieven (met name het acanthusblad) zo kunstig gesneden? Zie de laatste foto: die met het jaartal 1708 en het  (weldoorvoede) engelenkopje. En dan deze foto : broertje en zusje? Deze foto is gemaakt op de Menkemaborg in Uithuizen (provincie Groningen). Over ontstaan en geschiedenis van borgen in Groningen is veel boeiends te vertellen, maar dat voert te ver.




De Menkemaborg  zoals die zich thans presenteert, toont het wonen van de Ommelander landadel, meestal jonkers genaamd, in het begin van de achttiende eeuw. Tussen de regenten van de Stad (Groningen) en de jonkers van de  Ommelanden, bestond een zekere rivaliteit maar ook een wederzijdse culturele beïnvloeding. In pracht en macht wilde men niet voor elkaar onderdoen.
De oude functie van steenhuis, versterkte toevlucht in woelige tijden, bestond toentertijd voor de Menkemaborg allang niet meer.
De beide hoektorentjes op het voorterrein hadden geen defensieve functie, maar dienden als sekreten.

In 1682 kocht Mello Alberda de Menkemaborg en in 1699 erfde zijn zoon Unico Allard Alberda de borg. In 1701 trouwde deze Unico Allard Alberda van Menkema met Everdina Cornelia van Berum. Hun wapens zijn afgebeeld op de schoorsteenmantel van de “herenkamer”. 
Deze borgbewoners worden hier met name genoemd omdat zij met bouwheer Allert Meyer de borg verbouwden en maakten tot wat hij nu is.





De Groninger Allert Meyer (1654 - 1723) werd opgeleid tot meester kistemaker-schrijnwerker. Hij ontwierp en maakte kerkmeubilair. schoorsteenmantels, kasten en klokken voor opdrachtgevers in Stad en Ommelanden. Beroemd zijn zijn ontwerpen voor de bovenbouw van de A-toren en de indrukwekkende verbouwing van de gedeputeerdenzaal in Groningen. Ook het ontwerp van de kerktoren van Uithuizermeeden (foto in de blog over Uithuizermeeden) wordt aan Allert Meyer toegeschreven. In 1705 werd hij aangesteld als stadsbouwmeester van de stad Groningen.
Uit de evenwichtige compositie van de schoorsteenmantels, zoals deze in de slaapkamer, valt zijn kundigheid af te leiden. Het houtsnijwerk en de schilderstukken zijn 
gemaakt door kunstenaars die hun vak verstonden.







Deze schoorsteenmantel is loos, net als die in de studeerkamer. Ze hebben beide geen schoorsteenkanaal, dus beide vertrekken zijn niet met open vuur verwarmd geweest. Maar dat zal een houtsnijder koud laten, die wordt warm van de aanblik alleen al.







De schoorsteenmantels getuigen met hun mythologische afbeeldingen van het culturele niveau van de borgheer. De schildering in de herenkamer toont Zeus die Danaë het hof maakt en in eikenhout is Herakles uitgesneden in zijn strijd met het veelkoppige monster Hydra. 





De panelen en festoenen zijn met hun perfect gesneden vruchten, bladeren en bloemen even zovele bewijzen van vakmanschap.





Nog rijker zijn die versieringen natuurlijk in de grote “zaal”, de schaker die niet aan zet was, kon daar volop van genieten. Aangenomen wordt dat de vrouwfiguren niet zwanger zijn, engelen werden ook zo afgebeeld.







Het ovale schoorsteenstuk, voorstellende de geschiedenis van Perseus en Andromeda, een verhaal uit de Metamorphosen van Ovidius, is geschilderd door Hermannus Collenius.






Blijft nog steeds de vraag: Wie mag toch die alleskunner in eikenhout zijn? Want op de stukken zelf is geen signatuur te vinden.
Het antwoord daarop is gegeven door Freerk J. Veldman, conservator van de Menkemaborg van 1964 tot 1999. De schoorsteenmantels van de Menkemaborg waren voor hem aanleiding tot diepgravend wetenschappelijk onderzoek van wereldlijke en kerkelijke archieven, doopboeken, bestekken, rekeningen en kwitanties. In de uitvoerig gedocumenteerde catalagus bij de tentoonstelling ALLERT MEIJER schrijnwerker/stadsbouwmeester en JAN DE RIJK beeldhouwer in het Groninger Museum in 1978/1979, toont hij aan dat de beeldsnijder JAN DE RIJK moet zijn geweest.


Jan de Rijk werd geboren te Enkhuizen in 1661. Hij kreeg zijn opleiding tot beeldhouwer waarschijnlijk in Amsterdam, waar hij ook werkzaam was. Omstreeks 1690 kwam hij naar Groningen en door zijn samenwerking met Allard Meijer, maar ook zijn zelfstandig werk, ontstond er veel belangwekkend werk in Stad en Ommeland.

Tekst en fotomateriaal, Wim De Boom



http://www.patrickdamiaens.be

FB Pagina

Magazine HERENHUIS | Het familiewapen van SIX in hout snijden | Een familiewapen in hout laten maken

Magazine HERENHUIS | Het familiewapen van SIX in hout snijden | Een familiewapen in hout laten maken
Herenhuis Magazine 

Een bijzondere eer, het gerenommeerde Nederlandse woonmagazine 'Herenhuis' heeft reeds een 6-tal van mijn 'Ornamentsnijder' blogitems gepubliceerd. De eerste bijdrage in 'Herenhuis Magazine'  verscheen in het mei / juni nummer van 2015. Ondertussen zijn al een aantal blogitems de revue gepasseerd.
'Het familiewapen van Gravestein', 'Wat is een Festoen?', 'De Greenman', 'De Eierlijst',....

Magazine HERENHUIS | Het familiewapen van SIX in hout snijden | Een familiewapen in hout laten maken
Het familiewapen SIX | Herenhuis Magazine Mei-juni 2016

Ik kan het bijzonder appreciëren dat een aantal van mijn blogitems een positieve impact hebben gehad en dat de redactie van 'Herenhuis' Magazine ze een tweede leven hebben gegeven en op deze unieke wijze vakmanschap, kunde, historie en geschiedenis terug in het daglicht plaatsen. 

Deze 'redactionele' appreciatie geeft mij een gevoel dat ik de juiste weg heb ingeslagen en dat ik  in de toekomst verder zal werken aan de professionele publicatie van interessante blogitems.

Ik weet ook reeds met zekerheid  welk de volgende blogitems-themas zullen zijn in de volgende Herenhuis edities van 2016, het is zeker de moeite een abonnee te nemen,  ik laat u graag verrassen.
In het nummer van Herenhuis mei/juni verschijnt het blogitem het familiewapen van Six. 





Vanaf 2016 ook verkrijgbaar in de betere Belgische krantenwinkel.


Magazine HERENHUIS | Het familiewapen van SIX in hout snijden | Een familiewapen in hout laten maken
 Het familiewapen van SIX in hout snijden | Herenhuis Magazine

Magazine HERENHUIS | Het familiewapen van SIX in hout snijden | Een familiewapen in hout laten maken
http://www.patrickdamiaens.be

FB PAGINA