WELKOM OP MIJN BLOG

Deze blog heeft als doel houtsnijwerk en ornamentiek in de kijker te plaatsen. Een bezoek aan een museum of een kasteel zijn onderwerpen die aan bod komen. Maar deze blog laat jullie ook kennis maken met mijn eigen vakmanschap. Veel leesplezier.

zaterdag 29 april 2017

Heraldische Dag 2017 | Dag van de Heraldiek in Den Bosch | Zwanenbroedershuis in Den Bosch



Op deze editie van de Dag van de Heraldiek, (voorheen De Heraldische Dag ) was ik als standhouder aanwezig op de heraldische markt. De heraldische markt is een organisatie van de Nederlandse Genealogische Vereniging, het evenement ging door op de eerste etage van het Zwanenbroedershuis in het het historische centrum van Den Bosch. Het was zoals gewoonlijk een bijzondere interessante dag, we hebben weer veel bijgeleerd, oude bekenden gezien en nieuwe contacten gelegd.

 Dag van de Heraldiek in Den Bosch |  Zwanenbroedershuis in Den Bosch



Programma “Dag van de Heraldiek 2017″

Het bestuur van het Nederlands Genootschap voor Heraldiek nodigt u van harte uit om op zaterdag 29 april 2017 deel te nemen aan de “Dag van de Heraldiek” in het Zwanenbroedershuis, Hinthamerstraat 94 te ‘s-Hertogenbosch.

Naast het officiële gedeelte is er deze dag voor geïnteresseerden een divers programma samengesteld met een drietal zeer interessante lezingen, alsmede een Heraldische Markt gedurende de gehele dag. Aan de Heraldische Markt werken onder andere mee: Rob Meijerink (boeken), Cor Böhms, William Coolen, Prisca van Dessel (Heraldisch kunstenaars), Patrick Damiaens (hout ornamentist en heraldisch houtsnijder), De Hoge Raad van Adel, Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde (KNGGW), en de Heraldische databank CBG, Nederlands College Heraldiek, NGV-Sectie Heraldiek, Werkgroep Heraldiek, Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch.

De toegangsprijs bedraagt € 20,00 .Dit is inclusief een lunch en drankjes. De toegangsprijs kunt u voldoen bij de entree van het Zwanenbroedershuis.

 Dag van de Heraldiek in Den Bosch |  Zwanenbroedershuis in Den Bosch


Prisca Van Dessel  | Ontwerp heraldiek

Programma

10.30 – 11.00 uur : Ontvangst (inloop vanaf 10.00 uur)

11.00 – 11.15 uur : Officiële opening door de loco-burgemeester en wethouder van Cultuur van de gemeente ‘s-Hertogenbosch, de heer H.C. van Olden.

11.15- 11.30 uur  : Aanbieding van een herautstuk aan het bestuur van het Illustere Lieve Vrouwe Broederschap.

11.30 – 12.00 uur : Lezing door de heer C.E.G. ten Houte de Lange; getiteld “Dubbele namen, dubbele wapens”.

12.00 – 13.15 uur : Lunch.

13.15 – 13.45 uur : lezing door drs. J.C.C.F.M. van den Borne; getiteld “De Hoge Raad van Adel als heraldisch college voor adel en overheid”.

13.45 -14.15 uur  : Lezing door de heer T. Joosen; getiteld “De relaties der Manderscheids met hun wapens”.

14.15 – 15.00 uur : Koffie en thee pauze.

15.00 – 16.00 uur : Vervolg “Heraldische Markt”. Deze markt is de gehele dag te bezoeken.



16.00 – 17.00 uur : Afscheid  “Dag van de Heraldiek”.


Patrick Damiaens | Dag van de heraldiek 2017

dinsdag 18 april 2017

30 jaar De Warande | Interview Patrick Damiaens voor clubmagazine | De Warande in Brussel | Magazine PRESENT

De Warande in Brussel

30 jaar De Warande
1988-2018

In 2018 viert  De Warande zijn dertigjarig bestaan. Een uitstekende aanleiding om in te zoomen op de rijke geschiedenis van onze Club.


Op verkenning in De Warande met houtornamentist en heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens.
Een interview en publicatie in het gloednieuwe clubmagazine 'PRESENT' dat in april 2017 aan de leden van De Warande werd voorgesteld.

 Magazine PRESENT | De Warande Brussel

“Het houtsnijwerk in salon Hertog is het mooiste dat ik ooit in België gezien heb"

Al van kindsbeen is Patrick Damiaens , Vlaanderens enige voltijds- zelfstandige houtornamentist, bezeten door kunst en geschiedenis.

Na een opleiding als meubelmaker verfijnt hij zijn technische kennis bij het Institut Don Bosco in Luik. Patrick  wordt er opgeleid tot houtornamentist gespecialiseerd in de Luikse stijl.

Kort na zijn studies sluit het Institut na 117 jaar onherroepelijk de deuren. Patrick kan nog net de hand leggen op  enkele losbladige “recueils”, farden met voorbeelden van ornamenten.

Het tekent Damiaens ten voeten uit. Hoe hij – bijna dwangmatig – er zijn levenswerk van maakt om naast het dagelijks creëren van wonderlijke en verfijnde houtornamenten, zoveel mogelijk informatie en kennis over dit uitstervend beroep te bewaren én door te geven.

De Warande opende zijn deuren voor deze uitzonderlijke ambachtsman. Het resultaat van de rondleiding?  Een schat aan informatie en inzichten over de meer dan bijzondere houtkunst van het Clubhuis Hôtel Empain.





Patrick Damiaens | De Warande in Brussel



DW: Wat zijn uw eerste indrukken bij het binnenkomen van Hôtel Empain?

Damiaens:  “Opvallend is de natuurlijke schoonheid van dit gebouw. De architectuur biedt de kunstenaar een medium om zich te meten met de natuur en er inspiratie in te zoeken voor zijn creativiteit.
De inrichting en decoratie van de interieurs bewijzen overduidelijk dat in het begin van de vorige eeuw, de oude 17de en 18de-eeuwse traditionele ornamentiek opnieuw in ere werd hersteld. Met dank aan de opdrachtgevers, ontwerpers en ambachtslui natuurlijk.

Niet dat deze traditie verloren was gegaan hoor, ze werd gedurende een korte tijd verdrongen door de ‘modern style’. Brussel had rond die tijd zijn sporen immers verdiend als dé wereldstad en de wieg van de Art Nouveau, een innoverende architectuur die hier tot bloei is gekomen. 
Al in 1907 was de Art Nouveau echter al over haar hoogtepunt heen. Traditionele krachten - die overigens nooit op hun lauweren waren blijven rusten - eisten weer hun plaats op en kregen die terug onder koning Leopold II, die toen de toon zette.

DW: Hoe uit zich dat in De Warande?

Damiaens: Het gebruik van de Franse decoratiestijlen, de uitbundigheid in de ornamentiek, de opdeling in de lambriseringen en de composities van het snijwerk in Hôtel Empain getuigen van een hooggekwalificeerd vakmanschap. De architectonische esthetiek en kunst in De Warande zijn een lust voor het oog.



De Warande Brussel


DW: In welk salon kunnen we het meest bijzondere houtsnijwerk terugvinden?

Damiaens: Het houtsnijwerk in salon Hertog is – voor mij persoonlijk – het mooiste dat ik ooit in België heb gezien, specifiek uit deze stijlperiode, namelijk de neorenaissance.

De neorenaissance beleefde haar hoogtepunt tussen 1875 en 1885, maar het is heel waarschijnlijk dat het snijwerk in salon Hertog eerder uit het begin van de 20ste eeuw stamt.

Duidelijk is dat de Mechelse houtsnijders sinds de late middeleeuwen trouw zijn gebleven aan de ‘Vlaamse Renaissancestijl’. Ze waren bekend voor de kwaliteit van hun werk.

Door de opflakkering van de neorenaissancestijl rond 1875 is het voor hen dan ook redelijk eenvoudig om op de verhoogde vraag in te spelen en opnieuw hoogkwalitatieve snijwerken te produceren.
Niet alle houtsnijders in het Mechelse waren meesters in het houtsnijden. Net zoals vandaag, waren er destijds goede en slechte vaklui. En voor De Warande werd duidelijk een topsculpteur aangetrokken.

“Net zoals vandaag waren er destijds goede en slechte vaklui. En voor De Warande werd duidelijk een topsculpteur aangetrokken.”

De 50 (!) vierkante meter grote houtsnijwerken in Salon Hertog zijn van de hand van de Mechelse beeldhouwer Frans Louis.  Ze stellen de verschillende episodes voor uit het leven van Jeanne d’Arc.

Daarnaast vinden we een authentieke renaissance open haard, gebeeldhouwd in marmer en van Venetiaanse oorsprong. Twee gebeeldhouwde - met bladgoud belegde - kolommen dragen een tafereel dat de schoorsteenmantel (Trumeau) versiert en dat het laatste avondmaal van Christus voorstelt. Een passend thema voor deze eetkamer...

Het gepolychromeerde werk is Italiaans en 17de-eeuws. Het was destijds  traditie om authentieke kunststukken met nieuwe ontwerpen te combineren in een interieur .



Patrick Damiaens | De Warande Brussel


DW Uit welke stappen bestaat het creatieproces van een houtsculptuur?

Damiaens: Alles begint met een goede mal, vaak gemaakt uit plaaster.
Een gipsmodel is een ruimtelijk voorbeeld van hoe een bepaald ornament eruit ziet, of kan zien. Het  toont de houtornamentist erg tastbaar hoe de vormgeving en het karakter van een bepaalde stijlperiode eruit hoort te zien.

In de vorming tot een goede houtornamentist spelen ornamentale voorbeelden - door hun vormgeving en fysieke aanwezigheid - een belangrijke rol.

Na de opdracht om een versiering of ornament te maken, werd het ontwerp aanvankelijk in klei geboetseerd. De  opdrachtgever kon dan oordelen of het ontwerp voldeed.

De ornamentsnijder zou met dit kleimodel aan de slag kunnen om er een ornament in hout van na te maken. Helaas: klei heeft de vervelende eigenschap snel uit te drogen. Gevolg: het model scheurt, er brokkelen stukjes af. Klei werkt niet, toen niet en vandaag evenmin.

De oplossing bestond eruit eerst een mal van het kleimodel te maken en deze daarna vol te gieten met gips. De geboorte van het gipsmodel, zeg maar.

Gips is een veel duurzamere oplossing, omdat het heel hard wordt. Dat laat de ornamentsnijder toe maten te nemen voor zijn werkstuk.

Een ornamentist, zoals ikzelf, is altijd op zoek naar nieuwe voorbeelden. Als ik in het buitenland collega-ornamentsnijders bezoek, dan gaat mijn volle aandacht automatisch naar hun collectie plaastermodellen en andere gipsafgietsels die de muren van hun atelier sieren. 

Er zijn natuurlijk ook schetsen, boeken en foto’s, maar die kunnen een gipsmodel nooit vervangen.


De Warande in Brussel | Patrick Damiaens


DW: Waar haalden de Mechelse houtsnijders hun inspiratie voor het werk in De Warande?

Damiaens: De opdrachtgever-architect of het houtsnijdersatelier heeft zich laten inspireren door naslagwerken met  fotomateriaal (interieurs en detailopnames). Deze zogenaamde recueils  (grote fardes met losse bladeren)  belichten een specifiek thema (hout, steen metaal…), een bepaalde stijlperiode, of een plaats, een museum of kasteel. Het merendeel van deze naslagwerken werd in Frankrijk gemaakt tussen 1860 tot 1910.

Andere inspiratiebronnen zijn quasi zeker studiomodellen of gipsmodellen. Voor de houtsnijder is het zo goed als onmogelijk om ornamenten te tekenen en te snijden als er geen model (in dit geval uit gips) voorhanden is.  Eind 19de eeuw waren er verschillende Europese musea met een afdeling gipsafdrukken, zoals Brussel, Parijs, Berlijn, London,… Van heel wat bekende en minder bekende kunstwerken, houtwerken, detailopnames, enz. werden afdrukken gemaakt.

DW: Waarop is het houtsnijwerk van onze Club gebaseerd?

Damiaens:
Een eerste voorbeeld is een motief dat verwerkt is in één van de houtwerken in salon Hertog. Deze houtsnijcompositie zag ik al lang geleden, ergens op een gipsafdruk. De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis hebben me bevestigd dat deze gipsafdruk in hun collectie zit. Ze bezorgden me een foto van een oude cataloog. Het is dus zeer waarschijnlijk dat de architect, opdrachtgever of het houtsnij-atelier dit gipsmodel ook in zijn bezit heeft gehad.
Dit specifieke ornament heeft zijn oorsprong in het kasteel van Versailles in Frankrijk.




Patrick Damiaens


Ook het kasteel van Rambouillet deed dienst als inspiratiebron voor de decoraties in De Warande. Deze decoraties stonden  oorspronkelijk op een lambrisering, maar in De Warande werden ze uiteindelijk aangebracht op een deur. De houtsnijder-architect heeft de compositie moeten versmallen tot deurbreedte.


DW: Wat onthoudt u van het bezoek aan onze Club?

Damiaens: "Dat baron Empain kosten noch moeite gespaard heeft om een rijkelijk en uitgebalanceerd interieur te creëren. Het uiteindelijke doel van deze decoraties wordt honderd jaar later nog altijd bereikt: gasten en bezoekers imponeren, verbazen en inspireren door de kwaliteit en overdaad van de prachtige houtsnijwerken. Deze unieke Club had geen betere locatie kunnen uitkiezen."

DW: Hartelijk dank Patrick!


dinsdag 4 april 2017

Een heraldisch alliantiewapen in hout vergulden | Duits familiewapen | Alliantiewapen von Schönborn - von Boineburg



Alliantiewapen in hout | von Schönborn | von Boineburg
Een heraldisch alliantiewapen in hout vergulden 
 Duits familiewapen

Dit klein, in esdoorn uitgevoerd Duits alliantiewapen werd medio 2015 vervaardigd. Na de vergulden zal dit kleinood gaan dienen als versiering van een historisch schilderij uit de familie von Schönborn von boineburg.  Hier een kort verslag van de vergulden en de verschillende etappes.



Gessogrondering
Opbrengen van de lijmoplossing van hazenvellenlijm en water om een verbinding tussen het hout en de gesso te maken
Gesso bestaande uit water, hazenvellenlijm, chinese klei (kaolien) en Champagnekrijt 5 tot 7 x met een stevig penseel van runderhaar opbrengen.


Een heraldisch alliantiewapen in hout vergulden | Duits familiewapen in hout

Gessogrondering

Poliment opbrengen
De gesso met verdunde lijmoplossing bestrijken, het zg losmaken
Het poliment, een mengsel van gedestilleerd water, technische gelatine en geprepareerde veredelde Bolus, aanmaken. (Bolus is een speciale klei dat in wit, rood en zwart verkrijgbaar is en met pigmenten gekleurd kann worden).  De bolus in 1-2 lagen oker, 1-2 lagen rood met een penseel met haar van het oor van een rund opbrengen.



Het vergulden
Bladgoud wordt in papierboekjes per 25 velletjes verpakt die gewoonlijk 8x8 cm groot zijn. Een velletje bladgoud is ongeveer tot 1/10.000 mm dik uitgeslagen. Wij gebruiken Dukatengoud, een legering met 23 karaat goud. Zuiver goud is 24 karaat. (1 gouden Dukaat = oude munt, tot bladgoud platgeslagen was voldoende om een ruiterstandbeeld te vergulden).
Verguldwater bestaande uit gedestilleerd water en ethylalkohol (of brandewijn) wordt met een penseel aangebracht op de plaatsen die direct daarna verguld worden.
Bladgoud, in de juiste afmetingen gesneden op een met leder bedekt goudkussen met een speciaal goudmes, wordt met een speciaal oplegpenseel van zuiver eekhoornhaar (uit de staart van een eekhorn) of dassenhaar opgelegd.
Indien bepaalde plaatsen mat moeten blijven, deze niet polijsten, maar met een dunne gelatineoplossing bestrijken en met katoenen watten uitwrijven.





Verouderen van de vergulding
Gepolijste vergulde oppervlakken kunnen met zeer fijn gemalen puimsteen en spiritus zeer voorzichtig een beetje weggeschuurd worden zodat de bolus door de vergulding schijnt
Het goud kan met schellak (een harsachtig afscheidingsprodukt van de Aziatische stokluis opgelost in alkohol) gelakt worden.
Patineren gebeurt met een dunne transparante laag, bestaande uit sinaasappelolie, Bernsteinlack en kleurpigmenten, die met een borstel en een poetsdoek worden opgebracht om een natuurlijke eeuwenoude stoflaag na te bootsen.


Het aanbrengen van kunstmatige „houtwormgaten“ en/of vliegenpoep is optioneel.

Tekst Willem Van Dort


Alliantiewapen von Schönborn - von Boineburg
Alliantiewapen von Schönborn - von BoineburgArchbishop-Elector of Trier, Franz Georg von Schönborn

https://www.patrickdamiaens.nl
FB Pagina