Pleegde INDITEX plagiaat? | ZARA HOME |
DE NIEUWE STIJL VOLGENS ZARA
“Van internet geplukt”
Door Gunter Willekens
Maaseik - Zara Home, de meubelwinkel van het wereldbekende modebedrijf, verkocht vorig jaar mogelijk duizenden kaarsen met een decoratie die als twee druppels lijkt op een werk van de Maaseikse kunstenaar Patrick Damiaens. “We hebben het toevallig ontdekt. De ontwerpers van Zara hebben mijn werk wellicht gewoon van het internet gekopieerd”, zegt Damiaens. “Zonder iets te vragen. Ik wil, op zijn minst, een excuus.”
Patrick
Damiaens maakt wapenschilden en ornamenten voor klanten uit de gehele
wereld. In de wereld van de heraldische kunst is hij een Grote Naam:
gekend en gerespecteerd. Op 27 december 2014 kreeg hij een telefoontje
van een fan uit Frankrijk. Of hij wist dat Zara Home een kopie van zijn
werk gebruikte om kaarsen te versieren.
Damiaens
trok naar een winkel van Zara Home, in Antwerpen, om de kaars van
naderbij te bekijken. “Er kan geen twijfel over bestaan”, zegt hij. “In
die kaars zag ik meteen het familiewapen dat ik in 2012 voor een
Nederlandse klant had gemaakt. Het was weliswaar geen exacte kopie, dat
kan ook niet in kaarsvet, maar het ontwerp is quasi indentiek.”
“Voor
een buitenstaander kunnen alle wapenschilden op elkaar lijken, maar er
zijn tientallen miljoenen varianten mogelijk, door de combinaties van
cijfers en letters, helm, helmtekens en halssnoeren. Het is
gemakkelijker het groot lot te winnen met Euromillions dan toevallig net
dezelfde ontwerp te maken.”
De ZARA HOME waar ik de kaarsen kocht. |
Copy/paste
Patrick
heeft de gewoonte om foto’s van zijn werken op het internet te posten.
Wellicht zochten de ontwerpers van Zara Home daar naar inspiratie voor
de kaars en deden ze copy/paste. “De afbeelding op de kaars is zonder
twijfel gebaseerd op mijn tekening, die door Patrick is bewerkt om er
een houtsnijwerk van te maken. Maar mij hebben ze ook niets gevraagd”,
bevestigt heraldisch tekenaar Nagtegaal.
“Men zou kunnen denken dat er
geen auteursrechten gelden op een wapenschild, omdat het zo oud is”,
zegt Odink, de eigenaar van het gekopieerde familiewapen. “Mijn familie
beschikte ook al in de zeventiende eeuw over een familiewapen. Maar dit
wapenschild is nieuws. Ik heb bet twee jaar geleden door Damiaens laten
maken.
Ik ben actief betrokken geweest als opdrachtgever en het heeft
mij allemaal wel wat geld en de nodige tijd gekost om het te laten maken
en registreren. Dat dit zonder mijn toestemming door een multinational
gebruikt wordt voor commerciële doeleinden. Dat kan toch niet.”
De Kaars van ZARA HOME | Plagiaat ? |
Discussie
Odink
en Damiaens stuurden begin januari een aangetekend schrijven naar
Inditex, de moederfirma van Zara Home. “Toeval of niet”, zegt Patrick.
“Maar een dag nadat onze brieven zijn aangekomen, waren alle kaarsen wereldwijd van
de websites van Zara Home weggehaald. Indrukwekkend.”
Zara
Home ontkende dat het ene met het andere te maken had. Toch werden de
kaarsen ook uit alle Belgische winkels verwijderd. “Alleen maar om elke
discussie met u ter vermijden”, reageerde Zara Home in een brief aan
Patrick Damiaens.
“Zara
Home ontkent op alle mogelijke manieren dat het een fout heeft
gemaakt”, zegt Patrick. “Het beweert dat mijn werk niet
auteursrechtelijk beschermd is. Het zou mijn versie van het familiewapen
zelfs niet hebben gebruikt. Zonder het te weten, hebben ze dus tot een
exacte kopie gemaakt. Allez, kom hé.”
Aangezien
de kaars in ons land tegen 16 euro werd verkocht, en de productieprijs
hooguit enkele euro’s bedraagt, heeft Zara Home, met honderden winkels
in tientallen landen en een wereldwijd aanbod via de webshop, wellicht
een mooie stuiver aan het hele verhaal overgehouden. “Hoeveel? Daar
kunnen we alleen maar naar gissen”, zegt Patrick. “Maar om de centen van
Zara is het mij niet te doen. Het enige wat ik wil, is een excuus of
een toegeving. Ongevraagd zomaar een ontwerp gebruiken om er geld mee te
verdienen, zeg nu zelf, dat toch echt geen stijl.”
Zwijgen is toestemmen
Een dag nadat Patrick Damiaens contact opnam met Zara
Home, waren alle ontwerpen wereldwijd van het internet gehaald. Ook alle kaarsen verdwenen
uit de winkel. Maar tien dagen nadat wij Zara Home over de zaak contacteerden,
hadden wij nog niet één reactie terug, ook al belden en mailden we het bedrijf
elke dag minstens twee keer, onder meer met de vraag of Zara Home zich schuldig
maakte aan piraterij of plagiaat, en met de toevoeging dat er in
Vlaanderen een gezegde bestaat: “Zwijgen is toestemmen.”
PLAGIAAT?
Het
conflict van Patrick Damiaens met Zara Home doet denken aan de zaak Luc
Tuymans, eerder dit jaar. De bekende Belgische schilder baseerde zich
voor een schilderij ‘A Belgian politician’ op een foto die De
Standaard-fotografe Katrijn Van Giel had gemaakt van Jean-Marie
Dedecker. De burgerlijke rechtbank van eerste aanleg in Antwerpen
oordeelde dat de wereldvermaarde kunstenaar zich aan plagiaat had
bezondigd en veroordeelde hem tot een dwangsom van 500.000 euro per
reproductie. Tuymans besliste wel in beroep te tegen de uitspraak.
Katrijn van Giel werd verdedigd door de Antwerpse pleiter Dieter Delarue. Die neemt het woord plagiaat net niet in de mond, “omdat
dat woord ook nergens in de auteurswet wordt vermeld”, stelt Delarue.
“Wat we wel kunnen zeggen is dat het maken van de afbeelding op de kaars
en de erop volgende verkoop van de kaarsen, auteursrechtelijke
inbreuken uitmaken.
De afbeelding op de kaars is immers een reproductie
of minstens een bewerking van de eerste tekening en van het
houtsnijwerk. Om dergelijke reproductie of bewerking te maken, en om ze
vervolgens te verkopen, moet men voorafgaandelijk de toestemming vragen
van de auteur van het oorspronkelijke werk.
Deze laatste heeft namelijk
het exclusieve recht om zijn of haar werk te reproduceren, te bewerken,
tentoon te stellen en te verdelen door verkoop of anderszins. Vraagt men
die toestemming niet, en doet men het toch, dan is er sprake van een
schending van de rechten van de auteur.”
Er bestaat dus weinig twijfel over dat de auteurs van de
oorspronkelijke tekening en/of van het houtsnijwerk Zara hieromtrent kunnen
aanspreken en ter verantwoording roepen. Over een eventuele compensatie spreekt
Delarue zich niet uit. “De aard en de grootte van een claim hangen af van de
klant. Als men een financiële vergoeding wenst, dan gaat men in dit soort van
inbreuk wel eens uit van de reasonable royalties, of de vergoeding die men zou
verkregen hebben als er afspraken waren gemaakt.”
Plagiaat van ZARA HOME ? | INDITEX in opspraak |
Het vervolg:
Limburgse houtsnijder dwingt miljardenbedrijf Zara op de
knieën
Artikel uit De Tijd 5 juli 2017
Geplaatst op deze blog met goedkeuring van De Tijd/Ben
Serrure
Volgens de Brusselse rechtbank van koophandel heeft
winkelketen Zara Home een ontwerp van ornamentsnijder Patrick Damiaens
klakkeloos gekopieerd.
LINK ARTIKEL
https://www.patrickdamiaens.nl |