KASTEEL AMSTENRADE | Historische Interieurs | Neoclassicistische interieurs | Amstenrade

Kasteel Amstenrade

Patrick Damiaens
Ornamentsnijder

Kasteel Amstenrade

Neoclassicistische Interieurs 








Enige jaren geleden had ik de eer het Kasteel Amstenrade te mogen bezoeken. Het Kasteel ligt in het dorpje Amstenrade  in Nederlands Zuid-Limburg (gelegen tussen Heerlen en Sittard). 
Op dat moment werd het bewoond door Gravin Leila Marchant et d'Ansembourg, een zeer charmante dame. De Familie De Marchant et d'Ansembourg is sinds 1788 door vererving eigenaar van dit prachtig neoclassicistische Kasteel.

Enkele jaren later kwam ik de gravin samen met haar man tegen op één van de evenementen van de Prins en Prinses De Merode. 
Ik vertelde de gravin over mijn blogs over houtsnijwerk en ornamentiek, en maakte haar mijn wens kenbaar een blogitem over haar Kasteel met zijn neoclassicistische interieurs en ornamentiek te publiceren, en dat mijn lezers dit zeker zouden appreciëren. 
De gravin en haar echtgenoot vonden het zeer bijzonder dat het Kasteel op die manier in de schijnwerpers kwam te staan, en zegden mij met alle plezier hun medewerking toe.  Nu is het dan zover.



Kasteel Amstenrade wordt beschouwd als een van de mooiste voorbeelden in Nederland van de neoclassicistische stijl, ook wel Louis XVI-stijl genoemd.

Neoclassicistische Interieurs
Het neoclassicisme was aan het eind van de 18e en het begin van de 19e eeuw een stroming in de kunst, waarin opnieuw de vermeende puurheid van de klassieken werd nagestreefd. Men richtte zich daarbij met name op de (bouw)kunst van de oude Grieken en Romeinen.

Kasteel Amstenrade, De Chinese Kamer

Een stukje Geschiedenis

Het huidige Kasteel Amstenrade werd in het laatste kwart van de 18e eeuw in opdracht van de Luikse bankier Nicolaas Willems gebouwd.  Hij liet het verouderde 17de eeuwse kasteel afbreken en de grachten dempen, maar de vierkante toren bleef onverwacht bewaard. 
Willems was ook bouwheer van het Hôtel Willems in Luik, thans het fameuse Musée d'Ansembourg. Nicolaas Willems was ongehuwd en overleed in 1788.

Hij liet al zijn bezittingen na aan zijn nicht Marie Victoire De Hayme de Bomal, die was gehuwd met Graaf Claude Romain De Marchant et d'Ansembourg. De Familie De Marchant et d'Ansembourg is nog steeds eigenaar van dit domein. Leila van Lidth de Jeude-gravin de Marchant et d'Ansembourg (geboren 1976) is samen met haar man, de huidige bewooners .

Het Gebouw

Het ontwerp voor het nieuwe kasteel van de Luikse architect Barthélemy Digneffe voorzag oorspronkelijk in een hoofdvleugel en twee zijvleugels die een vierkant 'cour d'honneur' zouden omsluiten. Om onbekende redenen (of was het door geldgebrek) werd het oorspronkelijke ontwerp niet geheel uitgevoerd. De rechter vleugel en een tweede vierkante toren werden nooit gebouwd.

Het kasteel bestaat nu uit twee vleugels in een L-vorm. Beide vleugels zijn met elkaar verbonden op de westhoek door de vierkante toren die was overgebleven van het 17de-eeuwse kasteel.

Van de rechter vleugel zijn de ondergrondse fundamenten slechts ten dele opgetrokken en deze zijn nu overdekt met grond.  Door het niet afbouwen van de rechtervleugel kreeg het gebouw een geheel andere indeling dan oorspronkelijk door Digneffe bedoeld was. De grote hal in de hoofdvleugel werd nu een zaal en in de zijvleugel werd de ontvangsthal centraal geprojecteerd. Hierover later meer.
Het statige hoofdgebouw bestaat uit drie verdiepingen plus een souterrain.

Het Interieur

Zowel Nicolaas Willems als Jean-Baptiste De Marchant et d'Ansembourg maakten voor de interieurafwerking gebruik van ambachtslieden uit de omgeving van Luik. 
Daaronder waren de Peintre-décorateur De Lovinfosse en de Sculpteur ornementale sur bois Francois De Tombay. 
Veel decoratieve elementen en decoraties, snijwerk zijn gebaseerd op de klassieke oudheid, zoals rozetten, parellijsten, eierlijsten, trofeeën, vazen en acanthusbladmotieven.
Er werden lichte kleuren gebruikt, veel wit in combinatie met pastelkleuren als lila, zeegroen en lichtblauw. Dit in combinatie met vergulde lijsten en subtiel snijwerk.
De torensalon op de begane grond is een van de voornaamste vertrekken van het kasteel. 
Dit vertrek heeft nog de volledige neoclassicistische inrichting. 
De geschilderde wandbespannigen en supraporten zijn vermoedelijk vervaardigd door De Lovinfosse naar voorbeeld prenten van de Franse schilder Francois Boucher.

Kasteel Amstenrade | De boiserie-salon

Op de eerste verdieping in de hoofdvleugel bevindt zich mijns inziens misschien wel het meest bijzondere vertrek van dit kasteel, de 'Chinese ' slaapkamer met alkoof. Deze kamer dankt haar naam aan de op rijstpapier geschilderde 'Chinese' taferelen op de wanden. 

De omlijsting van de spiegels boven de schoorsteenmantel in Lodewijk XVI-stijl is geïnspireerd op de destijds in de mode zijnde Chinese architectuur-decoraties.

De laatste vertrekken zijn rond 1806 voltooid. De inrichting daarvan is in vroege Empire-stijl die toen in opgang kwam.

De Salon met trofeeën

------------------------------------------------------

Historische Interieurs | Kasteel Amstenrade

De Salon met trofeeën is een grote zaal met eikenhouten lambrisering of boiserie. Ook hier, zoals overal in het kasteel, hoge ramen met interieur-volets en mooi parket.

De salon dankt haar naam aan de vier grote trofeeën, ware blikvangers, in de salon. De thema’s in de trofeeën zijn Tuin, Wijnbouw en muziek.

Aan één zijde de marmeren schouwmantel en daar tegenover een schilderij dat verwerkt is in de lambrisering.

Waarschijnlijk is deze lambrisering ooit geschilderd geweest, een logische redenering aangezien de rest van het kasteel interieur nog in de originele staat is, maar ook omdat er nog restanten van verf zichtbaar zijn rond het snijwerk. Het neoclassicistische houtsnijwerk op de panelen is omkaderd met vergulde eierlijsten of lijsten met acanthusmotieven.

Boiserie-salon (detail) | Amstenrade

 

Na het verwijderen van de originele verf op de wandbetimmering-boiserie heeft men het houtsnijwerk voorzien van een niet al te opvallende polychromie . Op de smallere panelen is een festoen in hangende vorm of ‘cluster’ aangebracht van fruit en groenten en dit hangende aan een lint.

Een Festoen 

De 2 uiteinden of aanhechtingspunten zijn meestal in de vorm van een rozet , knoop, lint of nagels. Ook wel, maar minder gebruikelijk , in de vorm van gezichten of zelfs schedels.

Een festoen in de vorm van samengebonden eikenbladeren, laurierbladeren, fruit of zelfs schelpdieren komt  veel voor in de ornamentiek en decoratie.

DeVestibule

----------------

We zagen al dat door het niet volledig uitvoeren van de plannen van architect Bartholomé Digneffe dat de hoofdingang verplaatst werd naar de zijvleugel.  
Hoewel niet dadelijk te herkennen, zelf niet voor deskundigen, werd de ingang gesitueerd in een brede gang die als verbindingsweg dient tussen verschillende salons en kamers. 
Omwille dat deze verbindingsfunctie van minder belang was dan de aanpalende salons was het plafond van deze verbindingsweg of sas aanzienlijk lager. Om de uitstraling van de ontvangsthal te verbeteren heeft een latere generatie in de eerste kwart van de 20^e eeuw het plafond met een goede meter laten verhogen. 

De Vestibule | Kasteel Amstenrade

De oorspronkelijke sas-vestibule is voorzien van een wandbetimmering-lambrisering met neoclassicistisch houtsnijwerk dat is geschilderd in wit en lichtblauwe tinten. Motieven van classicistische aard , vazen, guirlandes, palmtakken, medaillons.
Het verhoogde plafond is versierd met stuc-ornamenten in de zelfde stijl als de boiserie. In eerste oogopslag gelijken de stuc-ornamenten erg veel op de andere, maar bij nauwkeurige beschouwing wordt duidelijk dat de stuc-ornamenten niet époque zijn.

 

 

We willen eigenlijk maar enkele kamers bespreken in dit blog-item. Misschien is uw nieuwsgierigheid gewekt om het allemaal zelf eens te gaan bewonderen. 

Rondleiding

Rondleidingen kunnen op aanvraag tegen een bescheiden vergoeding georganiseerd worden voor groepen vanaf 10 tot 25 personen. 

Voor meer dan 25 personen is een tweede gids nodig. In dit laatste geval, wordt de groep gesplitst en duurt de rondleiding 2 uur; iedere groep kan onder begeleiding van een gids van beide aspecten van het landgoed genieten. 


http://kasteelamstenrade.net



Het Park

Rondom het kasteel ligt een park van 11 hectare, aangelegd omstreeks 1815, met een grote variëteit aan bomen en een kunstmatige ruïne. Al is het park aangelegd in Engelse landschapsstijl, de waterpartijen zijn er nooit gekomen. Er zijn wel twee zichtassen. 
Aan het einde van een van die zichtassen werd in 1826 een grot gebouwd van mergel- en bakstenen, de Kloes. De grot heeft aan elke kant een tunnel. Eén daarvan komt uit onder een rotsbrug. 
De theekoepel met Corinthische pilasters is gebouwd in neoclassicistische stijl. De koepel vormt één gebouw met de bakstenen oranjerie uit begin 1800.
Andere bijgebouwen zijn een koetshuis en een rentmeesterwoning.

Kasteel Amstenrade, Zicht uit de tuin

WEBSITE: Kasteel Amstenrade

http://www.patrickdamiaens.be