vrijdag 18 oktober 2013

DE LUIKSE GARDEROBEKAST | 18de Eeuwse Luikse Meubelen | Linnenkast - Kleerkast in Luikse stijl


Patrick Damiaens

Luikse Meubelen
De Luikse garderobekast










De Luikse Garderobe of linnenkast is een type van stijlmeubel waar er om begrijpelijke redenen veel zijn van vervaardigd. Het is een bijzonder populair en praktisch meubel.  Al is de kwaliteit van het meubel soms van een lager niveau, toch blijf je ze regelmatig tegenkomen op een antiekbeurs of bij een antiekhandelaar.


Opbouw van de kast

De Luikse garderobe kast blijft gedurende de hele 18de eeuw onveranderd. 
Ze is opgebouwd uit drie compartimenten: de voet of plint van de kast, het middengedeelte met de deuren en de pilaster  en de kap van de kast. De constructie is altijd solide, gemaakt in eerste keuze kwartiersgezaagd eikenhout waarbij  de delen worden samengehouden door zwaluwstaart- en getoogde penverbindingen.
Het is een eerlijk meubel, ik bedoel daarmee dat alles wat je ziet echt is.

Deze kasten hebben meestal een hoogte van ongeveer 2m.30 een breedte van 1m.80 en een diepte van 0.70m. Bijzonder praktisch, deze linnenkasten zijn volledig demonteerbaar, de afzonderlijke kastdelen worden aan elkaar bevestigd met pennen en spieën. 
De oorspronkelijke binnenindeling van de garderobe is vaak verdwenen.

Draaiwerk of knopen die bevestigd waren op de bovenste dwarsbalken van de rug of/en op de deuren van het meubel deden dienst om er kleding aan op te hangen en soms waren er lades aanwezig onderaan in de kast.
Het voorzijde van het meubel  bijna altijd vlak  en is zeer zelden gebombeerd (rond of bolvormig)


Opbouw van een Luikse Garderobe kast, Afb. Pierre Bernard

De voet of plint

De voet van de kast kan op verschillende manieren uitgevoerd zijn, met een uitgezaagde plint, peervormige of kaasbolvormige gedraaide poten. In de 18de eeuw waren deze poten in pek gedrenkt, dit voorkwam opstijgend vocht in de kast. Typische poten voor de regio Maastricht waren klauwenpoten. De poten stonden altijd in het verlengde van de stijlen en pilaster.

Ontwerp van een Luikse Garderobekast, Luikse Lodewijk XV-Stijl

De deuren

Tussen de twee deuren bevindt er zich een tussenstijl of pilaster. Het is in de pilaster waarin het slot verwerkt is. Zeldzamer zijn pilasters die vast blijven staan en die niet meedraaien met de rechter deur. Het slot bevindt zich dan in de twee stijlen van de deur. 
De meest courante Luikse garderobe kast is het type dat uit twee of drie deuren bestaat. Veel zeldzamer zijn de vier- en vijfdeurige exemplaren. 

De constructie van de deuren is gevat in een traditioneel kader van regels, tussenregels en stijlen  en dit mooi afgewerkt met geprofileerde lijsten. De meest voorkomende deuren zijn die met twee panelen (verhouding 1/3- 2/3 ). De deuren  zijn voorzien van messing  scharnieren, ook wel fitsen genoemd. De authentieke fitsen zijn gemaakt uit metaal en zijn bedekt met een dun laagje messing.
Het voorzijde van het meubel  bijna altijd vlak  en is zeer zelden gebombeerd (rond of bolvormig). Een bijzonder mooi voorbeeld van een gebombeerd  type bevindt  zich in het Jubelparkmuseum te Brussel.(Zie foto)

Gebombeerde Luikse Garderobekast, Jubelparkmuseum Brussel

De stijlen
Bijna alle Luikse garderobe kasten hebben hoekstijlen die overhoeks geplaatst zijn. Ze komen meestal voor in vlakke of gebombeerde vorm (convex);  zeldzamer is een  holle (concave) of een combinatie van convex en concave. Een goed voorbeeld is een garderobe kast die staat in het Musée d'Ansembourg te Luik.

Hoekstijlen die uitspringend zijn zorgen ervoor dat de kroonlijst  een ware blikvanger wordt;  maar meestal zijn de stijlen van een Luikse garderobe kast inspringend.(Zie foto)


 Garderobekast in Luikse L. XV stijl, inspringende stijlen

De kap 

De vorm van de kap is meestal horizontaal uitgevoerd, hoewel ik ook enkele topstukken ken die met een gebogen kap zijn uitgevoerd. De kroonlijst is de blikvanger met daaronder een fries van ongeveer 12cm, gevolgd door een astragaal lijst.

Deze fries is rijkelijk gedecoreerd met stijlgebonden ornamenten; de kroonlijst is overkragend d.w.z steekt naar voren en is mooi geprofileerd, maar minder dominant als bij de Naamse Garderobe kasten. 

Het komt wel eens voor dat het overkragende deel van de kroonlijst uitgezaagd  is in lambrequin motief en voorzien is van stijlgebonden ornamenten. Een mooi voorbeeld  hiervan is te zien in het d’Ansembourg Museum. (Zie foto)

De Luikse kleerkast 'Garde-Robe', in elke Luikse stijlperiode komt ze voor, met natuurlijk zijn specifieke herkenbare ornamenten en composities.


(Rechts op de foto) - De uitspringende hoekstijl en het lambrequin motief
De Luikse kleerkast 'Garde-Robe', in elke Luikse stijlperiode komt ze voor, met natuurlijk zijn specifieke herkenbare ornamenten en composities.


Het houtsnijwerk en decoraties

De typische decoraties , composities en ornamenten die voortkomen in de Franse Lodewijk XIV, Régence, XV en XVI-stijlen zijn door de Luikse meubelmakers op originele wijze gebruikt. Gelukkig hebben de Luikse meubelmakers, niet tegenstaande hun technische vaardigheid, niet willen wedijveren met de gekende en dure Franse meubelmakers, zoals Boulle en Riesener. 
Zoals we reeds vertelde het Luikse meubel is een eerlijk meubel, ik bedoel daarmee dat alles wat je ziet echt is.
Al het houtsnijwerk wordt uit de massa gesneden, de ornamenten zijn niet opgelijmd.



Duidelijk herkenbaar, het Rocaille motief

Geen opmerkingen:

Een reactie posten