Ornamentsnijder - PATRICK DAMIAENS: Supraporte met houtsnijwerk | Een versiering boven een deur | Familiewapen in hout boven een deur

Supraporte met houtsnijwerk | Familiewapen in hout boven deur

Supraporte met houtsnijwerk

'Een versiering boven een deur'

________________________________

___________________

Een supraporte of bovenstuk (Latijn: supra - "boven", porta - "deur"); is een boven een deur of portaal aangebrachte decoratie.
Het begrip ''decoratie' moet dan erg breed opgevat worden. De decoratie kan zijn een los schilderij, een fresco dat op de muur is geschilderd, beeldhouwwerk of een gesneden of gestuct relief.
Soms wordt de schildering in grisaille uitgevoerd. D.w.z de voorstelling is in één kleur (zwart, bruin) in verschilende toonaarden geschilderd als imitatie van beeldhouwwerk in steen. Als reliefwerk komt in de Rococo vooral de cartouche in de supraporte voor.
Reliefwerk kan geïntegreerd zijn met de bovendorpel van hetdeurkozijn.
Een supraporte in de vorm van een vlakke driehoek wordt timpaan genoemd.

Supraporte | Supraporte met schilderij

Een supraporte kan, rekening houdende met de plafondhoogte, in een horizontale als in een verticale versie voorkomen. Zo kan de supraporte van een buitendeur of portaal zelfs tot aan het dak door lopen.
De supraporte voor een binnendeur is niet alleen aangepast aan de hoogte van het plafond, maar ook kan de afkomst van de eigenaar en of de funktie van de betreffende ruimte of het gebouw waarin het zich bevindt er in verwerkt zijn.

In vroegere tijden was het uiterst belangrijk om te laten zien welke maatschappelijke positie de eigenaar bekleedde en zo'n supraporte is daar een goed middel voor. De (zelf)verheerlijking van de eigenaar/inwoner kon getoond worden door zijn monogram of familiewapen een centrale rol te laten spelen in de compositie van de ornamenten van de supraporte.
In het kasteel van Versailles zie je bijvoorbeeld in meerdere vertrekken de gekruiste L van Lodewijk XIV of de drie lelies van Frankrijk, een verheerlijking van land en koning.

Supraporte met schilderij | Versailles

De decoratie, versieringen en ornamenten van een (houten) supraporte kunnen ook op een andere manier functioneel zijn. Een deurversiering voor een muziekkamer, sommige rijke armoedszaaiers hebben die, kan ontworpen zijn rond enkele muziekinstrumenten. Dat thema kan ook verwerkt worden in de supraporte waardoor iedere bezoeker direct de functie van de ruimte kon herkennen.

Andere wereldlijke of overheidsgebouwen met een eigen specifieke functie tonen dan weer hun eigen belangen in hun supraporte. Zo kan in een centrale cartouche deze verheerlijking of functie getoond worden. Bijvoorbeeld door het gebruik van attributen in een trofee, met de klemtoon op bijvoorbeeld 'het recht', 'de wetenschap', 'de krijgsmacht' maken dan met de supraporte als belangrijke blikvanger de bezoeker er zich van bewust waar hij zich bevind.

Château de Versailles | Een versiering boven een deur

Godsdienstige gebouwen daar in tegen hebben natuurlijk andere thema's, zo zijn er religieuze voorstellingen in bas reliëf gesneden al dan niet op een ovaal cartouche. Maar ook trofeeën met religieuze attributen, zoals daar zijn, kaarsen, kandelaars, kelk, bijbel, wierookvat,...die een centrale blikvanger worden in de compositie.

In elke stijlperiode vanaf de renaissance vindt je de supraporte terug. Meestal in kastelen en residenties en later in belangrijke burgerwoningen en overheidsgebouwen, maar steeds aangepast aan de denkwijze en manier van versiering en decoratie. Deze manier van versieringen verschilt van land tot land, en kent zijn eigen kenmerken.

Heden ten dage kan het voorkomen dat men boven een deur een familiefoto, een religieus teken of schilderijtje hangt en onbewust heeft men zich dan bij een eeuwenoude traditie van supraportes aangesloten. In zo'n geval niet functioneel maar decoratief van aard.

Supraporte met ornamenten (Bamberg Residence)

Versailles | Een supraporte uit steen | Basreliëf met Putti en attributen 'thema' oorlog

Beeldmateriaal © Patrick Damiaens
Tekst W. Van Dort en P. Damiaens

Opdracht

In 2015 het ik de eer gehad een aantal supraportes te mogen snijden. Deze bovenstukken werden in eikenhout uitgevoerd en verwerkt in de verticale constructionele en decoratieve delen van een aantal deuren. Dit mooi project werd uitgevoerd voor een particuliere residentie in Zwitserland.
Het centrale motief in deze supraportes stelt het familiewapen voor van mijn opdrachtgevers
De volgende foto's geven u een korte impressie, 'de stadia van bewerkingen' van deze opdracht.

Het snijden van een supraporte in eikenhout.

_______________________

_____________________