 |
| DASTRA Houtsnijbeitels |
Dastra
Het gebeurt niet altijd, maar als ik in de buurt ben van het Duitse Ronsdorf/Wuppertal gelegen in het Bergisches land (Ruhrgebied) spring ik wel eens binnen bij het kleine familiebedrijf ' Dastra Werkzeuge’ dat is gevestigd in een klein vakwerkhuis'. Ik kom er al vele jaren en ik ben er een beetje kind aan huis. De firma David Strasmann & Co, beter bekend als Dastra houtsnijbeitels of ' het merk met de houtschroef ' vervaardigt er houtsnijbeitels en dit reeds 6 generaties.
 |
| De firma David Strasmann & Co |
In het hart van het landelijke Ronsdorf vlakbij Wuppertal werd in 1835 het bedrijf David Strasmann & Co opgericht. Reeds zes generaties worden in dit kleine familiebedrijf op ambachtelijke wijze speciale gereedschappen voor van beeldhouwers en houtsnijders gesmeed. De 1700 leverbare artikelen in hun catalogus hebben een prima prijs-kwaliteit verhouding. De firma staat ook open voor persoonlijke aanpassingen, wensen en nieuwe ideeën aan hun basisvormgeving.
Ik bedoel, als ik persoonlijk vindt dat een verandering in de vormgeving van de sculpteerbeitel mij een beter resultaat oplevert of de sculpteerbeitel mij aangenamer in de hand ligt zullen zij proberen aan mijn persoonlijke wensen te voldoen en dit zonder meerkosten. Dit is een soort van service dat heden ten dage vaak ver te zoeken is en op het niveau van professioneel sculpteermateriaal ongekend is.
Echter, er is ook een keerzijde van de medaille, met deze 'persoonlijke wens of aanpassing' van de klant ligt ook het gehele productieproces in de knoop, en met maar 3 mensen op de werkvloer kunnen wachttijden daardoor soms aardig oplopen.
Ik bedoel, als ik persoonlijk vindt dat een verandering in de vormgeving van de sculpteerbeitel mij een beter resultaat oplevert of de sculpteerbeitel mij aangenamer in de hand ligt zullen zij proberen aan mijn persoonlijke wensen te voldoen en dit zonder meerkosten. Dit is een soort van service dat heden ten dage vaak ver te zoeken is en op het niveau van professioneel sculpteermateriaal ongekend is.
Echter, er is ook een keerzijde van de medaille, met deze 'persoonlijke wens of aanpassing' van de klant ligt ook het gehele productieproces in de knoop, en met maar 3 mensen op de werkvloer kunnen wachttijden daardoor soms aardig oplopen.
Elke sculpteerbeitel / houtsnijbeitel ondergaat 32 bewerkingen voordat het eindproduct het atelier verlaat richting alle uithoeken van de wereld.
 |
| DASTRA Houtsnijbeitels |
Elke firma die houtsnijbeitels produceert heeft zo zijn eigen legering van staal. En meestal is deze samenstelling een bedrijfsgeheim. Want elk merk zweert dat zijn legering de beste is en de concurrentie zou maar al te graag weten wat die zou kunnen zijn. Maar ook houtsnijders hebben zo hun eigen voorkeur Zelf werk ik met een combinatie van Dastra (D) en Pfeil (CH) beitels, iedereen heeft zo zijn eigen voorkeur om verschillende redenen, soms krijg ik te horen dat de Pfeil beitels beter zijn dan de Dastra beitels.
Wel, mijn persoonlijke mening is, dat als je echt slechte sculpteerbeitels zou maken je dan reeds lang geleden op de fles zou zijn gegaan. De concurrentie is onverbiddelijk. Maar zoals ik reeds zei, Dastra heeft een goede prijs-kwaliteit verhouding.
Mijn eerste set Dastra beitels kochten mijn ouders voor me in 1986 toen ik mijn driejarige lange opleiding ornamentsnijden startte aan het Don Bosco instituut in Luik, en nog steeds werk ik nog 'bijna' dagelijks met een aantal beitels uit deze eerste aankoop. Dus superieur werktuig is een zeer goede investering en ik ben er zeker van dat een set 30 jaar oude sculpteerbeitels meer zal opbrengen dan een 30 jaar oude computer.
Wel, mijn persoonlijke mening is, dat als je echt slechte sculpteerbeitels zou maken je dan reeds lang geleden op de fles zou zijn gegaan. De concurrentie is onverbiddelijk. Maar zoals ik reeds zei, Dastra heeft een goede prijs-kwaliteit verhouding.
Mijn eerste set Dastra beitels kochten mijn ouders voor me in 1986 toen ik mijn driejarige lange opleiding ornamentsnijden startte aan het Don Bosco instituut in Luik, en nog steeds werk ik nog 'bijna' dagelijks met een aantal beitels uit deze eerste aankoop. Dus superieur werktuig is een zeer goede investering en ik ben er zeker van dat een set 30 jaar oude sculpteerbeitels meer zal opbrengen dan een 30 jaar oude computer.
Het productieproces is een bijzonder arbeidsintensief procedé, In het kleine vakwerkhuisje in Ronsdorf staat centraal in de ruimte een aantal grote smeed hamers opgesteld, Smeedhamers die nog met lederen riemen aangedreven worden en vergezeld door een zeer groot aantal mallen die dienst doen bij het smeden. Voor een leek ziet het er een beetje rommelig uit maar de sfeer is onbetaalbaar en het geheel heeft een hoog museum karakter.
Het 1000 graden hete staal word gesmeed en krijgt reeds een eerste behandeling: het ronde staafje staal wordt platter, breder, langer en dunner gesmeed als voorbereiding voor de tweede smeedgang. Nadat het staal weer verhit is tot de smeedtemperatuur, wordt het staal met drie a vier korte slagen in een vorm geslagen waarbij de gewenste beitelvorm ontstaat. De ruwe beitel wordt in ijzeren bak gedaan waar het rustig kan afkoelen. Nadat de ruwe beitel is afgekoeld wordt het overtollige materiaal van de ruwe sculpteerbeitel verwijderd.
Aan de overzijde van de weg ligt de slijperij van de firma Strasmann &Co. In de slijperij krijgen de beitels hun definitieve vorm en afwerking. Er staat een aantal slijpmachines en er ligt een zeer groot aantal slijpstenen in alle soorten vormen die overeenkomen met een bepaalde vorm van vouw van de beitel.
Het zijn deze slijpstenen die de beitel de juiste vorm geven. Een blad papier dat bij elke slijpmachine ligt fungeert als geheugensteun zodat de slijper weet welke vorm geslepen moet worden. Voor de leek lijkt het slijpen een bijzonder hachelijke onderneming, je vingers staan met momenten maar één centimeter van een slijpmolen
Het zijn deze slijpstenen die de beitel de juiste vorm geven. Een blad papier dat bij elke slijpmachine ligt fungeert als geheugensteun zodat de slijper weet welke vorm geslepen moet worden. Voor de leek lijkt het slijpen een bijzonder hachelijke onderneming, je vingers staan met momenten maar één centimeter van een slijpmolen
Dan volgt
de warmtebehandeling van de beitels. Het doel van de warmtebehandeling is de
beitel een zo groot mogelijke scherpte te geven en de beitel die scherpte zo
lang mogelijk te laten behouden.
De
warmtebehandeling bestaat uit 2 stappen: 1 het harden en 2 het ontlaten.
Bij harden
wordt de beitel verhit tot een temperatuur van ca 940 °C en enige tijd op die
temperatuur gehouden. Daarna wordt de beitel in een bak met olie gedompeld om
snel af te koelen. De structuur van het staal is nu zodanig veranderd dat het
staal harder is geworden en dus slijtvaster. Er zit een maar een.
Het staal is ook brosser geworden waardoor de beitel snel bot wordt, hetgeen niet leuk is. Om dat probleem op te lossen wordt het staal ontlaten. Bij deze behandeling wordt het staal verhit tot ruwweg 400 °C waarna het in de lucht rustig kan afkoelen. Het staal is nu veel minder bros geworden en een heel klein beetje minder hard. Het resultaat van de warmtebehandeling is dus een beitel die goed scherp geslepen kan worden en die lang scherp blijft.
Het staal is ook brosser geworden waardoor de beitel snel bot wordt, hetgeen niet leuk is. Om dat probleem op te lossen wordt het staal ontlaten. Bij deze behandeling wordt het staal verhit tot ruwweg 400 °C waarna het in de lucht rustig kan afkoelen. Het staal is nu veel minder bros geworden en een heel klein beetje minder hard. Het resultaat van de warmtebehandeling is dus een beitel die goed scherp geslepen kan worden en die lang scherp blijft.
 |
| Sculpteerbeitels van het Duitse merk DASTRA | Houtsnijden, beitels |
 |
| houtsnijbeitels van het Duitse merk DASTRA |
Nu volgt de
afwerking van de beitel.
Om te
beginnen worden de beitels in een ronddraaiende trommel gevuld met kleine
slijpsteentjes gepolijst. Nu kan het fabriekslogo (een schroef) en de beitelvorm en –maat
ingeslagen worden met een pons. Vervolgens wordt de snede van de beitel reeds aangescherpt met een zeer fijne slijpsteen, hij is nog niet superscherp, want het wetten van de beitel laten ze aan de koper van de sculpteerbeitels.
 |
| DASTRA | houtsnijden beitels |
Handvat
In een ander deel van het atelier wat ook dienst doet als opslagruimte van de afgewerkte producten worden de beitels van houten handvatten voorzien en krijgen ze hun etiket met de houtschroef opgeplakt. Deze beitels vinden hun weg over de hele wereld, ambachtelijk vakmanschap uit het Duitse Ruhrgebied.
De sculpteerbeitels van Dastra zijn kleine kunstwerken, gebruikt door professionelen die de nadruk leggen op kwaliteit tegen een betaalbare prijs.
De firma Dastra sculpteerbeitels hield op te bestaan in het voorjaar van 2019. Een echte zonde. :(
De firma Dastra sculpteerbeitels hield op te bestaan in het voorjaar van 2019. Een echte zonde. :(
Tekst, Willem Van Dort , beeldmateriaal van 2010
 |
| https://www.patrickdamiaens.nl |
 |
| Onze FB Pagina |
Daar gaat weer een staaltje vakwerk. Hoe zonde!
BeantwoordenVerwijderen