Ornamentsnijder - PATRICK DAMIAENS: Twee medaillon vormige paneeltjes toegeschreven aan Aubert Parent | Ovale paneeltjes met fijn houtsnijwerk

Twee kleine ovale paneeltjes toegeschreven aan Aubert Parent |
Medaillon vormige paneeltjes met fijn houtsnijwerk | Antica Namur

Antica Namur

Gespot op Antica Namur 2019 op de stand van Galerie Berger uit Beaune (Frankrijk): twee ovale paneeltjes met vergulde lijst en ongeveer 40 cm hoog. Volgens de Franse antiekhandelaar zijn ze gesneden in eikenhout.

Hij zei me dat ze gesneden zijn door de Franse houtsnijder Aubert Parent, maar dat beide werkjes niet gesigneerd zijn. Wie vertrouwd is met mijn blog weet dat ik reeds aan aantal keren een artikel schreef over het werk van Aubert Henri-Joseph Parent en zijn fantastische composities van houtsnijwerk.

Wat me persoonlijk opviel was dat de basis van het snijwerk - men noemt dit ook wel eens 'fond'- zwart geschilderd was en dat de ornamenten verguld waren. Ik ben geen specialist in de techniek van het vergulden en kon dus niet uitmaken of het daadwerkelijk verguld was of dat we met goudverf te maken hadden.

Maar één ding is zeker: ik moet zeggen dat de boeketten van bloemen erg fraai gesneden zijn. We kregen toelating om foto's maken.

Persoonlijke twijfels

Ik heb toch mijn twijfels omwille van het niet gesigneerd zijn van het werk; het gebruik van 'bladgoud' op de ornamenten en de gekleurde 'fond' die niet echt een handelsmerk van Aubert H.J. Parent is. Maar dit inkleuren en vergulden kan veel later toegevoegd zijn door een volgende generatie(s) en aangezien Parent zijn paneeltjes ook wel eens met een pyrograaf of met een potlood signeerde, is het goed mogelijk dat deze signatuur onder de zwarte verf is komen te zitten.

Maar de bewering door de antiquair dat de twee ovale paneeltjes uit eikenhout zouden zijn gesneden lijkt me helemaal onwaarschijnlijk. Nooit heb ik online een snijwerk tegengekomen van Aubert Parent dat van eikenhout was gesneden. Dit zou dan de eerste keer zijn dat ik 'twee' paneeltjes tegenkom die in eikenhout zijn uitgevoerd.

Maar ook hier is het mogelijk dat de antiekhandelaar zich vergist kan hebben en dat ook deze ovale panelen uit lindehout gesneden zijn, de geprefereerde houtsoort van Parent.

De structuur van eikenhout is erg ruw en heeft zijn beperkingen in afwerking. Aangezien er op het snijwerk geen houtstructuur zichtbaar is, wil dit zeggen dat er overvloedig gebruik gemaakt is geworden van gesso (onderlagen bladgoud) en dit om de eikenhouten houtstructuur te camoufleren. Deze techniek van overvloedig aanbrengen van gesso botst dan weer door de overvloed aan fijnheid en aan details van de ornamenten. Dus persoonlijk denk ik niet echt dat de panelen uit eikenhout zijn gemaakt.

Het snijwerk en compositie

Wat het snijwerk en de compositie betreft twijfel ik over de echtheid van de twee paneeltjes omwille van de half bedekte seringen (1), iets wat een houtsnijder met faam zoals Aubert Parent nooit zou doen.

Hij zou eerder zijn vakmanschap tonen: namelijk de complexiteit van een mooie tros seringen. Als je goed gedocumenteerd bent van zijn andere geverifieerde werken, zie je steeds dat de seringen prominent aanwezig zijn en nooit bedekt. Het is als het ware dat hij wou tonen wat hij in zijn marge had, een persoonlijke signatuur.

Ook de grootbloemige chrysanten (2) op één van de paneeltjes heb ik nog nooit gezien in een Aubert Parent combinatie van natuurgetrouwe bloemen. Dit zou dan de eerste keer zijn dat ik zulke bloem- combinatie tegenkom. Ik moet er ook even bij vermelden dat zijn oeuvre niet erg groot is en bijna al zijn gesigneerde werken bekend zijn.

Tenslotte is er dan de afwerking van één bepaalde bloem op datzelfde paneel (3) die van een inferieure kwaliteit is. Het is precies of de sculpteur er zich snel vanaf heeft willen maken. Dit is zeker iets wat je nooit tegenkomt in het werk van Parent.

Antica Namur | Paneeltjes toegeschreven aan Aubert H. J. Parent

Het ovale paneeltje met de rozen heeft ook een aantal kenmerken die anders zijn dan de typische kenmerken van een Aubert Parent snijwerk: het betreft namelijk de rozen en het takje met rozenblaadjes.

De rozen (1) zijn erg bolvormig wat bijna de machteloosheid en kunde van de houtsnijder toont, namelijk de moeilijkheid van het binnenste van een roos natuurgetrouw te snijden. Een dichte roos is dan ook de gemakkelijkste oplossing, een A.Parent roos heeft een meer langwerpige vorm en geeft steeds het binnenste van de roos prijs: ik bedoel de vele rozenblaadjes en er is steeds een overvloed aan omslaan en omkrullen van de rozenblaadje die ook steeds weer anders uitgevoerd zijn.

Als er een roos of rozen aanwezig zijn in de composities van bloemen dan vallen steeds de rozentakjes (2) op met de typische bladstructuur die zo kenmerkend is in alle Parent panelen. Hoofdnerf en zijnerven van de rozenbladeren hebben steeds een opliggende structuur. Nooit zijn ze met een V- beitel aangebracht, en in dit geval is enkel de hoofdnerf opliggend zichtbaar, de zijnerven, welbepaald de uiteinden van het blad zijn ook anders, duidelijk een andere beeldvorming van de uitvoerder over hoe een rozenblad eruit moet zien.

De takjes met blaadjes op de ovale panelen zijn daarentegen minder gedetailleerd op de uiteinden en staan uit verhouding. Beide composities van ornamenten staan niet in balans en missen diepgang maar ook het herkenbare karakter van Aubert Parent. De afwerking en details zijn niet genoeg natuurgetrouw zoals het bij een Parent paneel zou moeten zijn.

Antica Namur | Paneeltjes toegeschreven aan Aubert H. J. Parent

Ter vergelijking met de seringen, roos en rozenblaadjes.

Mijn persoonlijke mening als professionele houtornamentist is dat de twee ovale paneeltjes geen echte Aubert Parent paneeltjes zijn maar dat de houtsnijder die deze fraai gesneden paneeltjes vervaardigd heeft zich misschien geïnspireerd heeft op het werk van Parent.

Er blijft het duidelijke kwaliteitsverschil op alle gebied tussen een geverifieerd origineel en de twee ovale paneeltjes op Antica Namur 2019. Maar beide zijn zeer fraai gesneden paneeltjes, een hedendaags professioneel houtsnijder zou al zijn persoonlijke ontwerp en snijtechnieken moeten nuttigen om deze afwerking en kwaliteit te halen.

Werk van Aubert Parent :