Ornamentsnijder - PATRICK DAMIAENS: Grinling Gibbons houtsnijwerk in St James's kerk Piccadilly in London

Grinling Gibbons houtsnijwerk

St James's kerk Piccadilly in London |

Hoog reliëf houtsnijwerk in lindehout.

Mocht je ooit eens in London (VK) zijn, spring dan eens binnen in de Anglicaanse kerk op Piccadilly, de kerk is gebouwd in de tweede helft van de 17de eeuw en is een combinatie van rode baksteen en Portlandsteen. Niet echt een hoogvlieger aan de buitenkant deze kerk, maar binnen is er een subliem staaltje vakmanschap/houtsnijwerk van de hand van de Engelse houtsnijder Grinling Gibbons te ontdekken.

Het ragfijn snijwerk van Grinling Gibbons stelt een uit de kluiten gewassen guirlande voor, uitgevoerd in lindehout en bevestigd op een achtergrond uit eikenhout. Het is een Barok altaar stuk of retabel, met een centraal deel dat een combinatie is van opgedraaide ragfijne acanthus bladeren, duiven en een pelikaan, die haar jongen voedt vanuit een doorboorde borst, dit centrale deel is een analogie met Christus, wiens beeld in de Engelse kerken van de late 17e eeuw verboden was. De duiven links en rechts van de pelikaan zijn symbolen van de vrede.

Wat het eigenlijke houtsnijwerk betreft, zien we het bekende formaat van een driedelige altaar retabel, een boogvormig kuifstuk en twee verticale delen versiert met vergulde eierlijsten. De kuif toont hier een hoge mate van symmetrie, met groepen bloemen, bladeren, groenten en zeeschelpen die elkaar spiegelen. De verticale delen zijn symmetrisch wat betreft hun massa, maar elke massa bevat zijn eigen unieke groepering van objecten.

Net als op veel andere plaatsen valt mij op hoe hoog dit soort van Grinling Gibbons snijwerken zijn. Dat wil zeggen, de massa's zijn erg dik, of diep. Sommige van de bloemmassa's in de verticale delen links en rechts zijn 12 of meer centimeter dik en bestaan uit vele lagen. Door lagen op te bouwen, in plaats van alles uit een massief blok te snijden, ontstaat de openluchtigheid die het houtsnijwerk leven geeft. De duiven aan de bovenkant vallen op tot ongeveer 40-45 cm ten opzichte van het eikenhouten paneel. Ik heb een aantal foto's van de zijkanten genomen om deze dieptes te laten zien.

De details zijn moeilijk te begrijpen. Men kan er naar kijken, dicht genoeg erbij komen dat het zelfs mogelijk is om het aan te raken, het van alle kanten bekijken en toch niet begrijpen hoe het is ontstaan.

De allereerste keer dat ik in contact kwam met het houtsnijwerk van de 17e-eeuwse Britse houtsnijder Grinling Gibbons was in 1998. Ik had al een aantal jaren een abonnement op het Britse Magazine Woodcarving en in één van de edities van 1998 zat een speciale bijlage over een nieuwe publicatie over het leven van Gibbons. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt na het zien van de adembenemende afbeeldingen op de flyer en ben ik snel tot aankoop van het boek "Grinling Gibbons and the art of carving" overgegaan. Dit boek, tevens naslagwerk was geschreven door David Esterly en is voor een houtsnijder absoluut een bron van inspiratie. Het is een boek dat je zeker in je persoonlijke bibliotheek moet hebben.

"Grinling Gibbons, Master Carver" van Paul Rabbitts

Voor de mensen die meer informatie wensen over het werk van Grinling Gibbons, er bestaan een aantal publicaties, en het laatst verschenen werk is "Grinling Gibbons, Master Carver" van Paul Rabbitts, een klein boekje dat ik in 2020 heb aangekocht.