WELKOM OP MIJN BLOG

Deze blog heeft als doel houtsnijwerk en ornamentiek in de kijker te plaatsen. Een bezoek aan een museum of een kasteel zijn onderwerpen die aan bod komen. Maar deze blog laat jullie ook kennis maken met mijn eigen vakmanschap. Veel leesplezier.

woensdag 2 december 2020

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche | Cartouche in hout
De CARTOUCHE in hout en steen


De CARTOUCHE


Een cartouche is een uitgewerkt, uitspringend bolvormig, vaak scrollend en ingesneden vorm dat vanaf de 16e eeuw een integraal sierelement – ornament werd. Er is gesuggereerd dat de cartouche is ontstaan uit de afgeplatte ovale vorm die wordt gebruikt om de namen van de koningen in de oude Egyptische hiërogliefen te accentueren.

Een van de meest gewaardeerde decoraties in alle stijlperioden is de cartouche. Zowel als in hout als in steen. De cartouche heeft als basis een min of meer ovaal- bolvormig vlak met daar rondom sierlijke vormgeving en lijstwerk.


De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

Op het middengedeelte staat informatie zoals tekst, een jaartal, een naam of zelfs een familiewapen, een boodschap die de eigenaar van de cartouche ons wil geven. De omlijsting is weliswaar bedoeld om de boodschap te benadrukken ontwikkelde zich in de loop der tijd tot een waar decoratief element.

Sinds de renaissance gebruiken ambachtslui de cartouche in zowat alle kunstvormen. De cartouche is een zeer decoratief ornament, dat altijd een afspiegeling is geweest van de veranderende mode en smaak. 

Elke stijlperiode heeft zo zijn typische vormgeving, een cartouche in Lodewijk XIV-stijl zal er symmetrisch uitzien en een Lodewijk XV cartouche eerder asymmetrisch en overdadig voorzien van het rocaille motief. 

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche


De versiering of ornamenten rondom een cartouche, kan volgens de ontwerper-uitvoerder volledig volgens eigen smaak en stijlperiode ingevuld worden. Veel voorkomende ornamenten zijn acanthusbladeren, bloemen, loofwerk zoals palmtakken, maskers en gezichten, maar steeds volgens de voorschriften van de toen aanwezige stijlperiode.

Soms zijn er cherubijnen aanwezig aan de zijkant(en) van het bolle centrale deel  of leeuwen aan beide zijden van de cartouche waarop een familiewapen is afgebeeld of een cartouche in combinatie met een overvloed aan fruit en groenten. Of in combinatie met een Hoorn des Overvloeds, een cartouche met als boodschap," de bewoners van dit huis gaat het voor de wind" of "wij hebben het goed".... Zoals ik reeds zei, de mogelijkheden zijn onbeperkt.

Hier zijn een aantal voorbeelden van het ornament cartouche die ik door de jaren gefotografeerd heb ( Lille, Parijs, Kasteel Fontainebleau, Schloss Brühl, Freiburg im Breisgau, Villa Hügel, Kasteel Chantilly)


De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE
De CARTOUCHE in hout en steen | ORNAMENT CARTOUCHE ( In Lille, FR)

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche
Drie cartouches, één uit steen, één als bovenlicht
en dan nog als decoratie op de deur zelf


De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE
In het kasteel van Chantilly (FR)


De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche
In het kasteel van Fontainebleau

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche

Schloss Brühl | De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE | Houten cartouche
Schloss Brühl

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

Freiburg im Breisgau
Freiburg im Breisgau

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE
Freiburg im Breisgau

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE

De CARTOUCHE in hout en steen | Het ORNAMENT CARTOUCHE
Villa Hügel in Duitsland

Patrick Damiaens houtsnijder
https://www.patrickdamiaens.nl




zondag 1 november 2020

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.

Creatie wapenschild
Heraldische familiewapens in hout gesneden
______________________

Creatie wapenschild en Heraldische familiewap heraldisch beeldhouwwerk van Patrick Damiaensens in hout gesneden

Creatie wapenschild | Heraldische familiewapens in hout gesneden



Een in hout gesneden heraldisch wapenschild en familiewapen is één van mijn specialiteiten. Een familiewapen in hout te mogen snijden is steeds weer een persoonlijke uitdaging. Ik kijk graag naar uit om aan een nieuwe opdracht voor een heraldisch familiewapen of wapenschild te mogen beginnen.

Je leert interessante mensen kennen die je boeien met elk ' hun' fascinerend familieverhaal of geschiedenis. En voor mij persoonlijk is het altijd fijn te horen dat ze mijn vakmanschap en kwaliteit enorm weten te waarderen.

Elk heraldisch familiewapen of wapenschild is anders. De creatie begint meestal met een voorbeeld als inspiratiebron dat door de klant werd bezorgd,  in de vorm van een tekening, oude schets of zelfs door een zegelring. Ons cliënteel bestaat uit particulieren of adel, maar het komt ook wel eens voor dat de opdracht komt van een instantie, vereniging of bedrijf.

Wapenschild in hout |
Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens

Een gesneden Gemeente- en stadswapen in hout, een herdenkingspaneel voor een vereniging of een houten logo van een bedrijf behoort tot de mogelijkheden. Kleine en soms grotere problemen proberen we samen met de klant op te lossen om tot een bijzonder resultaat te komen.

Uit respect voor de wensen van ons nationaal en Internationaal cliënteel kunnen we u niet alle familiewapens in hout tonen die door ons heraldisch houtsnijatelier vervaardigd zijn geworden.

Een impressie van een aantal heraldische sculpturen:

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Wapenschild in hout | Familie Fevolden , Noorwegen




Familiewapen in hout | Familiewapen McGregor (UK)

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Houtsnijatelier Patrick Damiaens | Heraldisch houtsnijwerk |
Familiewapen in hout laten uitvoeren.

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Familiewapen in hout | Duits klant

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Familiewapen van een Russische klant | Miniatuur houtsnijwerk
Heraldisch houtsnijwerk

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren | Familiewapen BOON
Familiewapen BOON ( B) |
Familiewapen in hout laten uitvoeren

Patrick Damiaens Woodcarver | Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Wappen Burschenschaft  Germania Würzburg (D)


Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
 Wapenschild in hout en voorzien van heraldische kleuren
voor een klant in Canada 

Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
links op de foto, Familiewapen Spaulding (USA)


Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren.
Familiewapen in hout laten uitvoeren. |
Familiewapen op een paneel

familiewapen in hout uitgevoerd | heraldisch beeldhouwwerk van beeldhouwer en houtornamentist Patrick Damiaens uit maaseik


Wapenschild in hout | Heraldisch beeldhouwer Patrick Damiaens | Familiewapen in hout laten uitvoeren familiewapen

Dubbelkoppige adelaar in hout gesneden | Duitse dubbelkoppige adelaar



https://www.patrickdamiaens.nl


My FB account 

donderdag 1 oktober 2020

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels | Retabel van Henrik Douverman | St Nicolaikirche


Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Kalkar St Nicolaikirche


De Sint- Nicolaaskerk in Kalkar

September 2020 midden in de Corona pandemie moest ik voor een zakelijke afspraak in Arnhem zijn, ik was in het gezelschap van oud cursist Willem van Dort. Het afgelopen jaar had hij reeds meermaals gevraagd of we niet eens samen naar Kalkar in Duitsland konden gaan, een bezoek aan de Sint- Nicolaaskerk van Kalkar zou erg de moeite zijn. Zelf was hij er reeds een aantal maal geweest. Op de terugweg vanuit Arnhem hebben we het zakelijke reisje een educatieve meerwaarde gegeven.
Willem van Dort, oud cursist die op geregelde tijdstippen leuke blogitems schrijft, heeft voor jullie een kort verslag geschreven. 

Kalkar, gelegen in Noordrijn-Westfalen, is bij het grote publiek bekend vanwege het attractiepark Wunderland op het terrein van de voormalige atoomcentrale. Maar de grootste attractie is, in mijn ogen althans, de St-Nicolaikirche (Sint-Nicolaaskerk) in het midden in het historische hart van Kalkar.

De St Nicolaikirche is gebouwd in de eerste helft van de 15e eeuw op de restanten van een eerdere kerk die door brand was verwoest. De kerk is in de laatgotische stijl gebouwd en is een zogenaamde hallenkerk.
De gotische stijl in de kerkelijke bouwkunst wordt gekarakteriseerd door de hoge spitse vensters met maaswerk, grote roosvensters, gewelfde plafonds met kruisribben.
De naam gotiek hebben we te danken aan de Italiaan Vasari die in zijn boek over bekende architecten in 1550 de stijl omschreef als monsterlijk en barbaars en dat de stijl hem deed denken aan de barbaarse plunderende Goten. Kennelijk oud zeer.
Een hallenkerk is herkenbaar aan haar zijbeuken die parallel lopen met het middenschip, even hoog zijn als het middenschip en soms ook even breed als het middenschip zijn.

De Sint- Nicolaaskerk in Kalkar | Kalkar
Markt Kalkar

Op zich is de Nicolaikerk aan de buitenkant niet zo spannend, het interieur is des te meer opwindend hetgeen te danken is aan de vele jaren van voorspoed van de inwoners van Kalkar.
In de middeleeuwen was Kalkar een bloeiende stad met name door de wolweverijen. Kalkar kon zich dank zij haar ligging aan de Rijn ontwikkelen tot een echte handelsstad en werd zefs zo belangrijk dat Kalkar deel ging uitmaken van de Hanze-kring, een keten van belangrijke handelssteden over geheel Europa. Kortom, de stad en vele van haar inwoners waren welvarend en de gilden konden zich veroorloven een retabel aan de kerk te schenken om de zegen af te smeken, zonden af te kopen (mochten die er zijn) en als trefpunt voor de gildebijeenkomsten. Geschat wordt dat er een 15-tal retabels en tientallen beelden en schilderijen waren. Hoezo geschat.

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels | Retabel van Henrik Douverman | St Nicolaikirche
Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels 

Tijdens de Franse bezetting onder Napoleon waren in 1802 de kloosters en andere kerkelijke instellingen opgeheven en hun kunstschatten, altaren en beelden werden naar andere kerken overgebracht; zo ook naar de St Nicolaikerk. Ook vanuit de St Nicolaikerk werden objecten waaronder de 16e eeuwse kanzel verhuisd. Na het vertrek van de Fransen moest de kerk broodnodig opnieuw ingericht worden om de nieuwe “aanwinsten” fatsoenlijk te kunnen plaatsen en ook om de opgelopen schade te herstellen.
Om geld voor het herstel bijeen te krijgen zag de toenmalige pastoor zich genoodzaakt om in het begin van de 19e eeuw een groot aantal altaren, retabels en heiligenbeelden te verkopen. Het gevolg was dat er nu slechts een 7-tal retabels uit de middeleeuwen tot het interieur behoren.

Het is verleidelijk om uitgebreid over de beelden en retabels uit te wijden, maar ik doe dat niet. Hiervoor wil ik verwijzen naar het uitstekende boek St.Nicolaikirche Kalkar van Guido de Werd met uitgebreide toelichtingen en met veel foto’s.

 “zeven smarten” retabel van Henrik Douverman

Ik maak een uitzondering voor het “zeven smarten” retabel van Henrik Douverman. De redenen voor deze uitzondering zullen in het volgende wel duidelijk worden.


Het ontstaan van het retabel.

In Kleef in de Stiftkirche staat een prachtig Maria altaar uit de 14e eeuw en in Kalkar wil men er ook een.  Het nieuwe Maria-altaar moet het vesperbeeld “onze lieve vrouwe ter noet” in gesculpteerde taferelen uitbeelden. Het vesperbeeld is een afbeelding van Maria met haar dode, gekruisigde zoon Jezus, een piëta. Hendrik Douverman stond dus voor een enorme uitdaging. Hij moest een retabel ontwerpen en maken dat op zijn minst kon wedijveren met het Mariaretabel in Kleef en hij moest alles zo uitwerken dat de onderliggende boodschappen te begrijpen waren voor het gewone volk dat immers nauwelijks kon lezen en schrijven. Een retabel verschilt van een altaar doordat er geen opbergruimte in aanwezig is voor de benodigdheden voor de mis.

“zeven smarten” retabel van Henrik Douverman
 “zeven smarten” retabel van Henrik Douverman

Douverman maakte de piëta tot het centrale punt van het retabel waaromheen hij in 7 beeldtaferelen “de smartelijke hoogtepunten” uit het leven van Maria in chronologische volgorde met de klok mee om de piëta groepeerde. Om het smartelijke aspect te accentueren had Maria in de betreffende scenes een zwaard op of in haar borst Helaas zijn de zwaarden in de loop der eeuwen verloren gegaan en resteren de indrukken van de zwaardpunten in het hout.
De ikonografie van het zeven smarten retabel vindt zijn oorsprong in de Mariaverering die einde 15e eeuw was ontstaan en actief werd gepropageerd. Voor de minutieuze en realistische uitwerking van alle taferelen koos Hendrik Douverman  mensen uit (de omgeving van) Kalkar om model te staan. Deze werkwijze maakte het Douverman mogelijk zijn taferelen zeer gedetailleerd en natuurgetrouw op te bouwen en te sculpteren. Onnodig te zeggen dat hij door zijn modellenkeuze de taferelen tegelijkertijd ook meer te begrijpen maakte.
Het retabel wordt omsloten door een uitbeelding van de stam van Jesse, de genealogie van Maria. Het uitbundige, ragfijne houtsnijwerk in gotische-renaissance stijl is adembenemend virtuoos en getuigt van een groot technisch kunnen en mogelijk een nog grotere fantasie van Hendrik Douverman. De stam van Jesse begint met 3 taferelen in de predella en klimt als een plant op zoek naar het zonlicht langs de randen van het retabel omhoog tot het eindigt als een  opengebarsten bloemknop in een uiterst zelfbewuste Maria.

De Sint- Nicolaaskerk in Kalkar | Retabel in Kaler kerk | Kerkinterieur met retabel
Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels


Hendrik Douverman heeft voor het ontwerp en het realiseren van het retabel ongeveer 4 jaar nodig gehad. In 1518 valt de beslissing om het retabel te maken en met pasen 1522 wordt het retabel door de bisschop van Keulen ingewijd. Het centrale vesperbeeld is in 1811 vervangen door een barokke piëta dat op haar beurt in 1900 wordt vervangen door een neogotische piëta van Ferdinand Langenberg.

Samengevat kan gesteld worden dat het onderwerp op magistrale wijze is vertaald in treffende taferelen die op hun beurt meesterlijk zijn uitgewerkt en gesneden. Met de stam van Jesse heeft Hendrik Douverman laten zien dat hij een ware meester was die het vak tot in de finesses beheerste.

Als ik een stap naar het heden mag maken, dan zie ik dat de hedendaagse mens gelijk zijn middeleeuwse collega uitermate visueel is ingesteld. Men communiceert hoofdzakelijk in beelden en anders dan de middeleeuwse mens die zich met enkele generaties tot lezende mens zal ontwikkelen zie ik dat de hedendaagse mens in een verrassend snel tempo zijn lees- en taalvaardigheid aan het verliezen is. Ik laat het bij deze constatering en nodig u uit om met Douverman naar deze ontwikkeling te kijken. 

Mocht u Kalkar willen bezoeken, op de website van de St Nicolaikirche vindt u alle informatie voor een bezoek.
Op youtube staat de film “Die Kirche St Nicolai in Kalkar”waarin  pastor Alois van Doornick een rondleiding geeft in de kerk.
Op het marktplein is een ijssalon.
Parkeren is gratis op de parkings aan de rand van Kalkar.

Hieronder staan enkele foto’s voor een visuele impressie.

De Sint- Nicolaaskerk in Kalkar |Retabel in kerk | laatgotisch retabel in kerk
Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels




Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels


Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels
Henrik Douverman, Zeven Smarten retabel


Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels
Retabel van Henrik Douverman

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

Kalkar | Sint-Nicolaaskerk in KALKAR | Laat Gotische retabels

https://www.patrickdamiaens.nl