Cathédrale Notre-Dame de Rouen | Gotische Kathedraal | Gotisch houtsnijwerk en beeldhouwwerk

Cathédrale Notre-Dame de Rouen 
Gotische Kathedraal

Een van de grootste en bekendste kathedralen van Frankrijk is de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Rouen ( Cathédrale Notre-Dame de Rouen). In de zomer van 2025 bracht ik een bezoek aan Normandië en de historische binnenstad van Rouen mocht niet ontbreken op mijn verlanglijstje. 
Het hele centrum van Rouen is bezaaid met vakwerkhuizen, kerken en historisch erfgoed, een waar lust voor het oog. Het is een aanrader om een aantal dagen in Rouen te verblijven.

De kathedraal van Rouen.

Dit flamboyant icoon is bij het grote publiek bekend geraakt door een reeks schilderijen die Claude Monet, (de meester van de impressionisten), eraan wijde rond 1890. 

In het hart van de historische stad geeft de kathedraal van Rouen de evolutie van de gotische kunst weer vanaf de bouw in de 12e eeuw, op de fundamenten van een basiliek uit de 4e eeuw en een romaans complex uit de 11e eeuw.

Het is een uitzonderlijke reis door de gotiek die de kathedraal Notre-Dame van Rouen ons biedt. Hier kunnen we de evolutie van de stijl door de eeuwen heen volgen. De 12e-eeuwse Saint-Romain toren, het 14e-eeuwse Libraires portaal en Calende portaal, de 15e- en 16e-eeuwse westelijke gevel en Beurre toren.

De gevel van de kathedraal is rijkelijk versierd met 70 figuren, gebeeldhouwd tussen 1362 en 1421. De kathedraal heeft ook het bijzondere kenmerk, zeldzaam in Frankrijk, dat het bisschoppelijk paleis en de bijgebouwen bewaard zijn gebleven.

In de 19e eeuw werd de kathedraal gerestaureerd en verfraaid en hij kreeg toen ook zijn hoge gietijzeren spits waardoor de kerk een hoogte van 151 meter bereikte, de hoogste kerktoren van Frankrijk, die in de wijde omtrek van Rouen te zien is.

Het interieur van de kathedraal is 135 meter lang. De kapellen dateren uit de 14e eeuw. De sluitsteen van de kruising, waarboven zich La Tour Grêle verheft, bevindt zich op 52 meter boven de grond. Het koor van de kerk dateert uit de 13e eeuw, de vensters van het schip en het koor uit de 14e eeuw.

Het altaar achter in het koor is na de Tweede Wereldoorlog gerestaureerd. Erboven bevindt zich een groot Christusfiguur van verguld lood, dat door de 18e-eeuwse beeldhouwer Clodion is vervaardigd, en twee biddende engelen, afkomstig uit de Saint-Vincentkerk te Rouen. Rond de kooromgang zijn straalkapellen aangebracht. De 14e-eeuwse Mariakapel vormt de apsis van de kathedraal. In de Mariakapel bevinden zich meer dan 120 graven, waaronder die van Georges I d'Amboise, aartsbisschop van Rouen en minister van Lodewijk XII.

Wat we het leukst vonden

Een bezoek aan de kathedraal van Rouen is bijzonder indrukwekkend, zowel van binnen als van buiten. Hier zijn onze favorieten:

De façade en de portalen: de façade is naar onze mening het meest indrukwekkende deel van de kathedraal. U zult de hoogte en de fijn gebeeldhouwde decoratieve overvloed niet snel vergeten.

De boekverkopers trap: deze elegante 15e-eeuwse stenen trap leidt naar de bibliotheek van de kathedraal.

De Cour d’Albane en zijn tuin: een groene en vredige ruimte die ons terugvoert naar de middeleeuwen.

De historische binnenstad van Rouen.

Een aantal impressies.

James Peake houtsnijder - woodcarver | Onbekende houtsnijder uit de laat 19-de eeuw | Britse houtsnijder die werkte in de stijl van Grinling Gibbons

Een uitzonderlijke gebeeldhouwde trofee van lindehout 

door de houtsnijder James Peake, gesigneerd en gedateerd 1895.

____________________________

_____________

In het najaar van 2025, kwam dit per toeval deze foto op het internet tegen, en dit op de Google pagina ( afbeeldingen) van de Britse houtsnijder Grinling Gibbons en mijn nieuwsgierigheid was getriggerd. 

In het verleden kreeg ik op dezelfde wijze te maken met andere ( vrij onbekende) houtsnijders, die allemaal in de stijl van Grinling Gibbons werkte. Namen als Laurent Van der meulen, Peter Van Dievoet, Thomas Wilkinson Wallis, ....  waren voorheen onbekenden, en al deze houtsnijders werkte  in de stijl van Gibbons. 

We kunnen dus een nieuwe naam toevoegen aan dit lijstje, namelijk de Britse houtsnijder James Peake. 

Dit blogonderwerp kwam tot stand door de antiekhandelaar die het werk van Peake op dit moment aanbied voor verkoop. We danken hem voor de tekst en fotomateriaal.

https://wickantiques.co.uk

Subliem houtsnijwerk.

 

Een uitzonderlijke gebeeldhouwde trofee, een combinatie van lindehout en andere lichte houtsoorten, gemaakt door de houtsnijder James Peake, het is gesigneerd en gedateerd 1895, met asymmetrische vormen ( achtergrond van Rococo motieven) die op ingewikkelde en delicate wijze zijn uitgesneden. 

En dit met een overvloed aan naturalistische herfstvruchten en bloemen, waaronder, maar niet uitsluitend: een maïskolf, tarwehalmen, druiven, grassen, verschillende soorten chrysanten, een tijgerlelie, madeliefjes en rozen, allemaal tegen een rococostijl achtergrond van C-krullen en rocailles. In de originele vitrine met glas. Engels, 1895.

Voetnoot: James Peake (ca. 1839-1918) vestigde zich in 1866 als houtsnijder, vergulder, lijstenmaker en passe-partout snijder (volgens een label dat werd aangetroffen op een paar door hem gesneden spiegels die in 2009 op een veiling werden verkocht) en zijn vader was ook houtsnijder. 

Peake handelde vanuit verschillende panden in de wijk Lambeth en tegen de tijd dat dit houtsnijwerk werd geproduceerd, werkte hij aan Westminster Bridge Road 276. 

Een kopie van een knipsel dat bewaard wordt in de projectbestanden van de National Portrait Gallery's British Picture Framemakers 1600-1950, en waarschijnlijk dateert uit ongeveer 1914, verwijst naar Peake als ‘de moderne Grinling Gibbons’ en op basis van dit stuk lijkt die vergelijking zeker gerechtvaardigd.

Het gebruik van een rococo-cartouche om het ontwerp te omlijsten is een ongebruikelijke keuze die niet alleen Peake's vaardigheid als houtsnijder, maar ook als ontwerper aantoont. Het lijkt erop dat Peake's tijdgenoten bijzonder onder de indruk waren van het realisme van zijn naturalistische houtsnijwerken met botanische onderwerpen. 

Dit blijkt uit het feit dat hij in maart 1899 een selectie van zijn houtsnijwerken tentoonstelde bij de Catford and District Natural History Society. In een verslag van de Kentish Mercury van 24 maart van dat jaar stond:

'De houtsnijwerken van de heer Peake, en met name zijn groepen fruit en bloemen, vormden een bijzonder aantrekkelijk onderdeel. Botanici die het werk bekeken, spraken hun warme bewondering uit voor de natuurgetrouwheid, de voortreffelijke verfijning van de uitvoering en de artistieke smaak die uit de groepering bleek.'

In 1900 had Peake voldoende reputatie opgebouwd om te exposeren op de Exposition Universelle in Parijs. Een schoorsteenmantel die hij voor de beurs had gesneden, won een bronzen medaille – een hele eer in zo'n vooraanstaand gezelschap. Hij was natuurlijk terecht trots op deze prestatie en een artikel uit de South London Press van 13 augustus 1904 beschrijft deze en andere gesneden voorwerpen in de winkel van Peake:

'Toen ik deze week op een dag op de bus stond te wachten, werd mijn aandacht getrokken door de etalage van Mr James Peake, 276 Westminster Bridge Road, met een aantal houtsnijwerken van de meest delicate en verfijnde beschrijving, duidelijk het werk van een waar genie en creatief artistiek talent van de hoogste orde. 

Boven trof ik de heer Peake zelf aan naast een schoorsteenmantel die de medaille won op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Dit houtsnijwerk is van zo'n buitengewone schoonheid dat een louter zakelijke beschrijving onmogelijk een idee ervan kan geven, maar ik zou willen dat mijn lezers, met name diegenen die geïnteresseerd zijn in kunstwerken, het zelf zouden gaan bekijken. De bloemenslingers zien er absoluut echt uit, maar zijn gedompeld in eikenhoutkleur. 

Een andere schoorsteenmantel, maar dan in Jacobijnse stijl, is met prachtige lijnen uitgehouwen. Ik begrijp niet waarom beide – vooral de eerste – in deze werkplaats zijn achtergelaten. 

Toen Kennington Palace, interessant als de thuisbasis van Edward de Zwarte Prins, enige tijd geleden werd gesloopt, kocht de heer Peake al het eikenhout dat erin zat en gebruikt het nu voor lijsten voor foto's enzovoort, die daardoor een dubbele waarde hebben. 

Een exemplaar dat ik heb gezien, is zo gebeeldhouwd dat alleen een meesterhand zo'n doorleefd eikenhout zou kunnen bewerken. De heer Peake is professor in houtsnijden en heeft veel leerlingen die graag de fijne kneepjes van het vak willen leren en die al snel het vuur van de kunstenaar in hun bloed krijgen als ze de bloemen en vruchten onder hun handen zien groeien en tot leven komen.

Dit houtsnijwerk is een meesterlijk voorbeeld van het werk van een beroemde ambachtsman.

https://www.patrickdamiaens.info

Helmteken ( Heraldiek ) in hout snijden | Heraldisch beeldhouwwerk | Heraldic beast - Crest

 Helmteken ( Heraldiek ) 

in hout snijden  

Heraldisch beeldhouwwerk

2024, een opdracht van voor een Canadese klant, het vervaardigen van een helmteken in lindehout. Wat is een helmteken? 

Dit snijwerk/beeldhouwwerk is een onderdeel van een bestaand familiewapen, zoals het woord reeds zegt, het staat afgebeeld/geplaatst boven op de helm.  

Dit kan iets heel simpels zijn zoals een ster, boom of bloem.... of iets meer ingewikkeld, zoals een leeuw, draak of griffioen... De keuze aan helmtekens lijken onbeperkt.

Om u visueel een beter beeld te geven, de afbeelding hieronder zijn een aantal familiewapens die ik in het verleden heb gecreëerd, de zwarte pijl duid het helmteken aan.

De zwarte pijl duid het helmteken aan. ( Bas-reliëf familiewapen)

Het komt zelden voor, dat een client een helmteken als een vrijstaand beeldhouwwerk besteld. 

Dit is een totaal andere techniek & manier van werken, dan de uitvoering van een helmteken in bas-reliëf, een helmteken zoals ik reeds vele maal heb uitgevoerd  bij een traditioneel familiewapen. 

Een heraldisch beeldhouwwerk is rondom uitgesneden, het is een vrijstaand object en het vereist een totaal andere snijtechniek -aanpak dan ik gewoon ben.

Een beeldhouwwerk vereist natuurlijk dikker hout en aangezien mijn atelier ( en machines) niet geëigend zijn heb ik dienst moeten doen op een meubelmakerij. 

Het bevestigen op de werkbank ( één werkbank die lager is dan normaal) is zo één verscheidenheid. Voor het snijden van bas-reliëfs is 'op elleboog hoogte' ( 115 cm, voor mij)  het meest aan te bevelen, en het snijden van een beeldhouwwerk op (80 cm) hoogte (voor mij) het meest ideale.

Om het te bewerken-blok hout vast te zetten op de werkbank is ook een totaal andere techniek dan bij een bas en laag-reliëf snijwerk.

 

Ik begin steeds met grof kap werk, in dit stadium gebruik ik wel eens een kettingzaag, het vastzetten op de werkbank is door middel van een figuurschroef.

Grote stukken kunnen zonder veel moeite verwijderd worden en voor een eerste ruwe vormgeving is deze figuurschroef die onder het beeldhouwwerk en door de werkbank bevestigd wordt naar mijn mening een meest ideale start. 

Een figuurschroef.
Het bevestigen van beelden op je werkbank.

Heraldisch beeldhouwwerk staat vast op de werkbank
door middel van een figuurschroef.

In een later stadium ( verfijnen ) stappen we over naar het kogel-spanblok met schroef systeem. Met deze spanblok kan het beeld in alle richtingen gedraaid, zodat de houtsnijder voor hem-haar in de meest ideale manier het beeld kan verfijnen.   

Kogel-spanblok
Beeldhouwwerk verfijnen

Hier zijn een aantal stadia,

 het snijden van een heraldisch beeldhouwwerk 

( Heraldic beast)

LEEUW

____________

Beeldhouwwerk omzetten van figuurschroef naar kogel-spanblok.

VOET

____________

De voet van het beeldhouwwerk? 

Dit heeft een collega vakman-houtdraaier voor me gemaakt, zijn atelier is een plaatje. 

Vleugels

_________

Gebruik van rifloirs ( veilen)

STAART

_______________

Het heraldisch beeldhouwwerk

is klaar.

_________

Helmteken ( Heraldiek ) in hout snijden | Heraldisch beeldhouwwerk |
Heraldic beast - Crest

https://www.patrickdamiaens.info