 |
| De Warande in Brussel |
In het karaktervolle hart van Brussel, opgelijnd tussen de ambassades aan de rand het park van Brussel, ook wel het Warandepark genoemd, vindt je het herenhuis 'De Warande', een ontmoetingsplaats voor Vlaamse ondernemers en hun gasten uit binnen- en buitenland.
Het werd opgetrokken aan het einde van de 18de eeuw en was toen gekend als het Hôtel Empain. Bijzonder mooie en elegante lambriseringen (boiserie) decoreren de interieurs van deze residentie. De diversiteit aan stijlperiodes met hun kenmerkende ornamentiek die dit gebouw sieren, biedt de mogelijkheid om in meerdere publicaties dieper in te gaan op de decoratie in deze fraaie Brusselse ontmoetingsplaats.
Herenhuis De Warande, Hôtel Empain
De Warande, een exclusieve club
De Warande ondergebracht in het voormalige Hôtel Empain en werd 28 jaar geleden opgericht om belangrijke Vlamingen in Brussel een eigen plek te bezorgen waar ze elkaar kunnen ontmoeten in een discrete en ongedwongen sfeer.
Het leven van personen op hoog niveau is vaak druk en stresserend. Daarnaast verandert onze samenleving aan een razend tempo. De Warande wil een baken vormen om de sociale en professionele activiteiten van haar leden in elkaar te laten overvloeien.
Het leven van personen op hoog niveau is vaak druk en stresserend. Daarnaast verandert onze samenleving aan een razend tempo. De Warande wil een baken vormen om de sociale en professionele activiteiten van haar leden in elkaar te laten overvloeien.
De Warande is een ontmoetingsplaats met vele facetten … De leden kunnen er in het clubrestaurant genieten van een gastronomisch topgerecht, vergaderingen plannen in één van de salons of ze kunnen er aansluiting vinden bij het intellectuele forum dat gevoed wordt door een uitgebreid aanbod van Warande-activiteiten.
De Warande wil een exclusieve club zijn die een ontmoetingsplaats op wereldniveau creëert, met een service op topniveau. Met hun stijlvolle ruimtes en kwalitatief aanbod trachten ze ieder individueel lid een stimulerende ervaring te bieden. Zoals het management stelt: "We scheppen een kader waar vooraanstaande Vlamingen hun netwerk en horizon kunnen verruimen, op hun eigen manier".
De leden en hun gasten genieten van een uitmuntende service en persoonlijke aanpak.
 |
| Situatie, De Warande in Brussel ( Rode stip op de kaart ) |
 |
| De Warande Brussel, de monumentale traphal |
De Warande vanuit mijn oogpunt
Medio 2016 kwam ik tijdens mijn opzoekwerk toevallig uit bij de website van 'De Warande' waarop één specifieke foto mijn aandacht trok; een detail van een prachtige lambrisering uit 'De lounge', een mooie compositie met 'Franse invloeden' was het eerste om indruk op mij te maken. Omdat ik steeds op zoek ben naar bijzondere en interessante blogitems nam ik daarom contact op met het management van deze club/ontmoetingsplaats om te informeren naar de mogelijkheid om ook aan 'De lounge' een blogitem te mogen wijden. Snel kreeg ik een positief antwoord en mocht ik rekenen op hun welwillende medewerking.
Informatie, teksten, archief materiaal werd mij ter beschikking gesteld. Ook vernam ik dat niet alleen 'De lounge' met een elegante lambrisering gedecoreerd is maar de andere vertrekken van De Warande. Mijn nieuwsgierigheid naar dit moois werd er alleen maar groter door en diezelfde week werd een afspraak voor een bezoek vastgelegd.
Zodoende trok ik medio juli 2016 samen met één van mijn cursisten ornamentsnijden richting Brussel.
Informatie, teksten, archief materiaal werd mij ter beschikking gesteld. Ook vernam ik dat niet alleen 'De lounge' met een elegante lambrisering gedecoreerd is maar de andere vertrekken van De Warande. Mijn nieuwsgierigheid naar dit moois werd er alleen maar groter door en diezelfde week werd een afspraak voor een bezoek vastgelegd.
Zodoende trok ik medio juli 2016 samen met één van mijn cursisten ornamentsnijden richting Brussel.
De Warande is gelegen in de Koninklijke wijk, op de hoek van de Hertogenstraat en de Zinnerstraat. Deze laatste fungeert niet echt meer als straat maar eerder als parking voor leden van De Warande. In het gebouwencomplex aan de overzijde van de Zinnerstraat is de Amerikaanse Ambassade onder- gebracht die ook gebruik maken van deze 'straat'.
Ja, en we zullen het geweten hebben; na een veiligheidscontrole van zo’n 15 minuten werd ons doorgang verleend. Deze ervaring deed me terugdenken aan een grenscontrole tussen Oost en West Berlijn in 1983. Voor een vlottere (grens)afhandeling deed een blikje Coca-Cola of pakje Marlboro daar toen wonderen, maar ik had een vaag vermoeden dat hier en nu niet het geval zou zijn.
Ja, en we zullen het geweten hebben; na een veiligheidscontrole van zo’n 15 minuten werd ons doorgang verleend. Deze ervaring deed me terugdenken aan een grenscontrole tussen Oost en West Berlijn in 1983. Voor een vlottere (grens)afhandeling deed een blikje Coca-Cola of pakje Marlboro daar toen wonderen, maar ik had een vaag vermoeden dat hier en nu niet het geval zou zijn.
Door de communicatiemanager Dhr. Tijs Michiels van De Warande werden we er bijzonder warm ontvangen voor de verkenning de diverse vertrekken waar we ons snel "thuis" voelde in een omgeving waarin de o.i. haast natuurlijke schoonheid nog op het voorplan treedt.
Hier biedt de architectuur de kunstenaar een medium om zich te meten met de natuur en er inspiratie in te zoeken voor zijn creativiteit.
Hier biedt de architectuur de kunstenaar een medium om zich te meten met de natuur en er inspiratie in te zoeken voor zijn creativiteit.
De inrichting en decoratie van de interieurs van het Herenhuis De Warande toont aan dat in het begin van vorige eeuw de oude (17de – en 18de eeuwse) traditionele ornamentiek van de gebouwen door sommige opdrachtgevers, ontwerpers en ambachtslui opnieuw in ere werd hersteld. Niet dat deze traditie verloren was gegaan, maar ze werd gedurende een korte tijd verdrongen door de "modern style".
Brussel had rond die tijd zijn sporen verdiend als de wereldstad van de Art Nouveau, de stad waar deze innoverende architectuur was ontstaan en er een zeer grote bloei heeft gekend. De Art Nouveau was in 1907 over haar hoogtepunt en de traditionele krachten, die overigens nooit op hun lauweren waren blijven rusten, eisten weer hun plaats op en kregen die terug onder koning Leopold II die de toen de toon zette.
Brussel had rond die tijd zijn sporen verdiend als de wereldstad van de Art Nouveau, de stad waar deze innoverende architectuur was ontstaan en er een zeer grote bloei heeft gekend. De Art Nouveau was in 1907 over haar hoogtepunt en de traditionele krachten, die overigens nooit op hun lauweren waren blijven rusten, eisten weer hun plaats op en kregen die terug onder koning Leopold II die de toen de toon zette.
Lambriseringen met ornamenten (boiserie)
Dit historisch pand gelegen in de Koninklijke wijk te Brussel heeft een aantal opmerkelijke lambriseringen (houten wandbekleding of boiserie) die de liefhebber van elegant en hoog kwalitatief houtsnijwerk zeker niet onberoerd laten. De diversiteit aan stijlen biedt mij de mogelijkheid om in de toekomst nog een aantal blogitems te publiceren over de lambriseringen en de ornamentiek van De Warande.
Het gebruik van de Franse decoratiestijlen, de uitbundigheid in ornamentiek, de opdeling in de lambriseringen en de composities van het snijwerk zijn erg divers en smaakvol ontworpen. Men zou de interieurs van het Hôtel Empain, uitgevoerd met een hooggekwalificeerd vakmanschap, kunnen gebruiken als voorbeelden voor een les “architectuurgeschiedenis van de mooie stijlen". Architectonische esthetiek en kunst zijn er een streling voor het oog.
 |
| De WARANDE in Brussel | Boiserie en lambrisering met ornamenten |
De vertrekken
De Empianzaal is toegankelijk vanuit de traphal. Ongeveer 50 vierkante meter eikenhouten lambrisering gerealiseerd door de Mechelse beeldhouwer Frans Louis stellen verschillende episodes uit het leven van Jeanne d'Arc voor. Het geheel is uitgevoerd in bijzonder kwalitatief houtsnijwerk. Een authentieke renaissance open haard werd gesculpteerd in marmer en is van Venitiaanse oorsprong.
Twee gebeeldhouwde met bladgoud gelegde kolommen dragen een tafereel dat het schoorsteenmantel (trumeau) versiert en dat het laatste avondmaal voorstelt. Voorwaar een passend thema voor deze eetkamer. Het gepolychromeerde werk is Italiaans en 17de-eeuws. Het was in die tijd traditie geworden om authentieke kunststukken te verwerken in een interieur samen met nieuw ontworpen decor.
Twee gebeeldhouwde met bladgoud gelegde kolommen dragen een tafereel dat het schoorsteenmantel (trumeau) versiert en dat het laatste avondmaal voorstelt. Voorwaar een passend thema voor deze eetkamer. Het gepolychromeerde werk is Italiaans en 17de-eeuws. Het was in die tijd traditie geworden om authentieke kunststukken te verwerken in een interieur samen met nieuw ontworpen decor.
In de kleinere vertrekken, waarvan sommige met een lager plafond,vindt men de meer subtiele decoraties, composities en houtsnijwerken. Dit deel van Herenhuis 'De Warande' (Hôtel Empain) straalt een aangename rust uit. Elke kamer heeft haar eigen stijl of stijlperiode met typische kenmerken in de decoratie. Zo zijn er de 18de-eeuwse Luikse stijl, de Régence, de Lodewijk XVI-stijl, de Empire (19de eeuws),... maar ook composities waarvan we niet echt hoogte krijgen. Waarschijnlijk hebben hier de eigen creativiteit van de ontwerper en/of de persoonlijke wensen van de opdrachtgever de voorkeur of de bovenhand gekregen, eerder dan het blindelings streng volgen van de specifieke 'stijlrichtlijnen’
De lounge, de tuinkamer, Salon Hertog, Salon Arenberg... zijn de grotere formele vertrekken en kunnen door de leden van De Warande gebruikt worden voor feesten, vergaderingen of als lunchruimte. Historisch gezien dienden deze ruimtes om de genodigden te imponeren. Dit zie je aan de decoratie want ze stralen rijkdom en macht uit. Het Salon Arensberg op de benedenverdieping is voorzien van een eikenhouten lambrisering met mooi houtsnijwerk in Franse Régence-stijl.
 |
| De WARANDE in Brussel | Boiserie en lambrisering met ornamenten |
Het groot salon op de eerste verdieping, de Zinnerzaal, ligt tegenover de galerij en sluit zo aan bij de monumentale traphal. Ook hier werden de eikenhouten lambriseringen in Régence-stijl uitgevoerd. Zij reiken tot aan de plafonds, waarvan de boorden versierd zijn met stucwerk.
Vanuit het groot Salon heeft men door een dubbele deur een zicht op het achterliggende kleine Witte Salon.
Dit is vrijwel volledig in een neo-Lodewijk XVI-stijl uitgewerkt, de stijl van het Koningsplein en van sommige herenhuizen aan het park. Het doet ook typisch 18de-eeuws aan om een "enfilade" van kamers te creëren. Dat is een reeks van aaneensluitende kamers in één as gelegen. Vanuit dit groot salon kijkt men achtereenvolgens doorheen de openstaande deuren in vijf andere vertrekken.
Dit is vrijwel volledig in een neo-Lodewijk XVI-stijl uitgewerkt, de stijl van het Koningsplein en van sommige herenhuizen aan het park. Het doet ook typisch 18de-eeuws aan om een "enfilade" van kamers te creëren. Dat is een reeks van aaneensluitende kamers in één as gelegen. Vanuit dit groot salon kijkt men achtereenvolgens doorheen de openstaande deuren in vijf andere vertrekken.
 |
| De WARANDE in Brussel | Boiserie en lambrisering met ornamenten |
 |
| Hôtel Empain, een unieke ontmoetingsplaats in het hart van Brussel |
Een paar opmerkelijke persoonlijke ontdekkingen
Aangezien ik dagelijks professioneel bezig ben met het ontwerp
en de uitvoering van ornamentiek in hout en met de toepasselijke stijlleren,
heb ik door de jaren heen een uitgebreid archief kunnen samenstellen; documenten,
oude prenten en boeken met daarin afbeeldingen van interieurs, maar ook
recentere naslagwerken en boeken over meubilair, interieurs en kastelen. Daar
bovenop komen de gipsafdrukken en studieobjecten die een geweldige bron van
inspiratie vormen aan de wanden van mijn houtsnijatelier.
Maar de belangrijkste bron van inspiratie is mijn eigen
fotoarchief waaraan ik de afgelopen 30 jaar heb gewerkt. Detailopnames van de
toepassingen van ornamenten die ik heb verzameld in musea, antiekbeurzen,
privécollecties, private woningen en kastelen. Alle stijlperiodes en de
verschillende toepassingen van de ornamentiek komen hierin aan bod, niet enkel
deze uitgevoerd in hout, maar ook in marmer, steen, of brons... Door dit
uitgebreid archief heb ik zo een beetje 'een goed visueel geheugen' ontwikkeld
als het gaat over ornamentiek.
Het viel me op dat de meubelmakers/ornamentisten die de
lambriseringen in het De Warande gecreëerd hebben, ook in bezit geweest moeten zijn
van een uitgebreid archief. Ik herkende namelijk een aantal opmerkelijke
details in de lambriseringen en deuren, die enkel getekend/ontworpen konden
worden door mensen die in het bezit te waren van boeken en/of gipsmodellen van
reeds bestaande oudere composities.
Hieronder een aantal voorbeelden die deze bevinding staven.
Salle de Guerre, Kasteel van Versailles
 |
| Links, Salle de Guerre Versailles (FR), rechts De Warande hetzelfde motief in steen uitgevoerd |
Kasteel van Rambouillet, Frankrijk
 |
| Links Château de Rambouillet (FR) |Rechts, zelfde compositie op een deur |
Gipsafdruk van gipsgieterij Museum kunst en geschiedenis in Brussel
Musée des Arts et Décoratifs in Parijs
 |
| Musée des Arts et Décoratifs in Parijs Zwart/wit foto |
Website De Warande : http://www.dewarande.be
Sta mij toe de bespreking van de vertrekken af te sluiten. Zoals ik reeds vermelde is het aanbod te divers om alle lambriseringen te bespreken in één enkel blogitem. Maar ik hoop dat ik jullie zich een toch een beeld van De Warande, zijn lambriseringen, de stijlperiodes en stijlkamers hebben kunnen vormen.
Hierna vindt u nog een aantal sfeerbeelden en details van de lambriseringen met ornamenten die daarbij wellicht van nut kunnen zijn.
 |
| Boiserie en lambrisering met ornamenten |
 |
| Hôtel Empain, een unieke ontmoetingsplaats in het hart van Brussel |
 |
| De WARANDE in Brussel | Hôtel Empain |
 |
| http://www.patrickdamiaens.be |
 |
| FB Pagina |
Prachtige beelden en een goede uiteenzetting over hun werkwijze met behulp van een archief aan beelden... maar dit roept bij mij de historicus op die meer wil weten over de vakmannen die dergelijke kunst konden produceren. Wie waren ze, wat was hun opleiding en welke andere werken hebben ze uitgevoerd?
BeantwoordenVerwijderen