Toegeschreven aan Jean Demontreuil, circa 1790
Dode vogel (een patrijs) hangend aan een poot
Houtsnijwerk in hoogreliëf
Afmetingen: 41,5 × 29,3 × 11,5 cm Met lijst: 66 × 54 cm
In het najaar van 2024 werd er een foto toegezonden door een veilinghuis uit Parijs, met de vraag-bewering of dit snijwerk van de hand van de Franse houtsnijder Jean Démontreuil zou kunnen zijn.
Ik heb reeds een aantal artikels gepubliceerd op deze blog over het oeuvre van deze Franse houtsnijder en de toegezonden foto kon me niet echt overtuigen met de bewering dat het mogelijk een werk van Démontreuil zou kunnen zijn.
Het is bijzonder goed gesneden met prachtige details, wat me opviel was het gebrek van een signatuur op het paneel, een signatuur die steeds zichtbaar is op andere werken en steeds zichtbaar aan de voorzijde. Iemand als Démontreuil zou zeker fier geweest zijn op zijn creaties en een signatuur zou zeker niet mogen ontbreken.
Dat er twee takjes op de achtergrond aanwezig zijn is ook niet echt de wijze hoe Démontreuil zijn "dode vogel hangende aan een koordje" voorstelt. Ook zijn de pluimen op dit patrijs snijwerk veel te netjes afgebakend. Andere met zekerheid uitgevoerde Démontreuil "dode vogel snijwerkjes" hebben een vrij ruwe maar ook zeer natuurlijke afwerking van pluimen en dons, de snijtechniek die hij gebruikte om dit natuurlijk effect weer te geven is me nog steeds een raadsel. Maar ik moet zeggen dat dit snijwerk van een patrijs bijzonder mooi is, maar mijn twijfels heb of het een originele Démontreuil is.
Op 17 december 2024 werd dit beeldhouwwerk-snijwerk geveild in Parijs, het bracht bijna 19000 Euro op. ( ex. veilingkosten)
De vogel met verwarde veren hangt aan één poot aan een touwtje dat om een spijker is gebonden, terwijl een vlieg op zijn nek zit; gezet in een houten frame.
Herkomst: Franse privécollectie, Valenciennes.
Een beetje geschiedenis
De in Bordeaux geboren Jean Démontreuil was een beroemde houtsnijder in Frankrijk aan het eind van de 18e eeuw. Hij studeerde in Bordeaux en was leraar aan de Academie van Bordeaux, voordat hij in Parijs ging werken. Er wordt gezegd dat hij ook voor Marie-Antoinette heeft gewerkt. Hij exposeerde gebeeldhouwde panelen, vaak van dode vogels, op de Parijse Salons van 1791 tot 1798, waar hij zijn vaardigheid toonde in het afbeelden van veren en andere fijne details.
Vanaf de jaren 1780 was er in Frankrijk een mode voor zeer naturalistische sculpturen van bloemen, dieren of vogels, levensgroot en in hoog reliëf gebeeldhouwd, maar op effen achtergronden. Aubert-Henri-Joseph Parent was een van zijn tijdgenoten, een getalenteerd houtsnijder. De twee beeldhouwers hadden één ding gemeen: ze waren specialisten in fijnbewerkte beeldhouwkunst en deelden een passie voor vogels, insecten en dieren.
Deze werken werden ingelijst en tentoongesteld in kleine privévertrekken zoals kabinetten of boudoirs. De mate van realisme kan verbazingwekkend zijn en Démontreuil voegde vaak elementen toe zoals fijn touw of incidentele details zoals vliegen op bloemen of vogels, om zijn talent te onderstrepen. Een vlieg is discreet op de nek van onze vogel geplaatst.
Jean Demontreuil stelde soortgelijke sculpturen als onze vogel tentoon op de Parijse Salons in 1791
We zijn op de hoogte van verschillende hoogreliëfs met een dode vogel die aan één poot hangt, die in internationale instellingen worden bewaard en te koop zijn aangeboden. Een voorbeeld dat lijkt op ons paneel maar kleiner is, gesigneerd Demontreuil, wordt bewaard in Burghley House Stamford in Engeland .
Twee andere levensgrote panelen, elk met een dode vogel, de serin (Europese kanarie) en de zwaluw, gesigneerd en gedateerd 1796, bevinden zich in het Historisches Museum in Basel. Een ander paar dode vogels, een nachtegaal en een goudvink, gesigneerd door Montreuil en gedateerd 1791, bevindt zich in het Victoria & Albert museum in Londen .
![]() |
Jean Démontreuil houtsnijwerk Pluimen en veren |
![]() |
https://www.patrickdamiaens.info |
Hallo Patrick, Ik kijk regelmatig op jouw blog en ben erg onder de indruk van wat je allemaal schrijft. Ik verzamel zelf houtsnijwerken, o.a. het zogenaamde black forest houtsnijwerk uit Brienz in Zwitserland en andere goede houtsnijders zoals Johann Rint. Wat betreft dit houtsnijwerk wat mogelijk van Jean-Demontreuil is. Ik heb de veiling ook gezien en ik denk wel dat dit van hem kan zijn. Dat de veren en dons anders zijn is begrijpelijk, want het zijn totaal verschillende vogels. Ik denk dat de kans heel klein is dat er een onbekende houtsnijder was die op deze manier houtsnijwerken maakte. Maar goed dit natuurlijk maar een mening van mij. Ik heb een paar foto's van houtsnijwerken gevonden die je zo aan Demontreuil zou toeschrijven die niet gesigneerd zijn, dus dat zou voor deze ook kunnen gelden. Hoe dan ook, dit is top houtsnijwerk. Ken jij overigens de houtsnijder Hans Pitschmann? Ik heb nog nooit iets van hem op een veiling gezien, maar wat hij gemaakt heeft waar foto's van zijn is waanzinnig. Vriendelijke groeten, Jeroen Pater
BeantwoordenVerwijderenGeachte Heer , Hartelijk dank, maar ik blijf bij mijn mening, het snijwerkje ziet er niet uit dat het in de laat 18de eeuw is gemaakt. Démontreuil , houtsnijder van dat niveau had een ego ( andere werken tonen dit), hij zou zijn werk steeds signeren. Loofwerk laat duidelijk vermoeden dat het later gemaakt is eerder 19de eeuw. Hartelijk dank voor de reactie en tips.
VerwijderenHallo Patrick, Je kan inderdaad wel eens gelijk hebben. Ik vond nog een werk van Demontreuil dat in het Louvre hangt van een zevenslapen dat een nest plundert van een zangvogel. Hier zijn bladeren bij gesneden en die zijn heel wat verfijnder dan bij dit houtsnijwerk. Het gebeurt natuurlijk wel vaker dat veilinghuizen bepaalde werken toeschrijven aan beroemde kunstenaars om zo hogere prijzen te genereren. Ik stuur je via de email wel even een foto van een houtsnijwerk van Pitschmann en ben dan erg benieuwd naar jouw reactie. Ik ben overigens helemaal vergeten te zeggen dat ik de kwaliteit van jouw houtsnijwerken fantastisch vind. Ik ben blij dat er nog zulke goede houtsnijders zijn. Vriendelijke groeten, Jeroen Pater
Verwijderen