Patrick Damiaens
Luikse Meubelen
De Luikse garderobekast
De Luikse Garderobe of linnenkast is een type van stijlmeubel
waar er om begrijpelijke redenen veel zijn van vervaardigd. Het is een bijzonder populair en praktisch meubel. Al is de kwaliteit van het meubel soms van een lager
niveau, toch blijf je ze regelmatig tegenkomen op een antiekbeurs of bij een antiekhandelaar.
Opbouw van de kast
De Luikse garderobe kast blijft gedurende de hele 18de
eeuw onveranderd.
Ze is opgebouwd uit drie compartimenten: de voet
of plint van de kast, het middengedeelte met de deuren en de pilaster en de kap
van de kast. De constructie is altijd solide, gemaakt in eerste keuze
kwartiersgezaagd eikenhout waarbij de delen worden
samengehouden door zwaluwstaart- en getoogde penverbindingen.
Het is een eerlijk meubel, ik bedoel daarmee dat alles
wat je ziet echt is.
Deze kasten hebben meestal een hoogte van ongeveer 2m.30
een breedte van 1m.80 en een diepte van 0.70m. Bijzonder
praktisch, deze linnenkasten zijn volledig demonteerbaar, de afzonderlijke kastdelen worden aan elkaar bevestigd met pennen en spieën.
De oorspronkelijke binnenindeling van de garderobe is
vaak verdwenen.
Draaiwerk of knopen die bevestigd waren op de bovenste
dwarsbalken van de rug of/en op de deuren van het meubel deden dienst om er
kleding aan op te hangen en soms waren er lades
aanwezig onderaan in de kast.
Het voorzijde van het meubel bijna altijd vlak
en is zeer zelden gebombeerd (rond of bolvormig).
|
Opbouw van een Luikse Garderobe kast, Afb. Pierre Bernard |
De voet of plint
De voet van de kast kan op verschillende manieren uitgevoerd
zijn, met een uitgezaagde plint, peervormige of kaasbolvormige gedraaide poten. In de 18de eeuw waren deze poten in pek gedrenkt, dit voorkwam opstijgend vocht in de kast. Typische poten voor de regio Maastricht waren klauwenpoten. De poten stonden altijd in het verlengde van de stijlen en
pilaster.
|
Ontwerp van een Luikse Garderobekast, Luikse Lodewijk XV-Stijl |
De deuren
Tussen de twee deuren bevindt er zich een tussenstijl of
pilaster. Het is in de pilaster waarin het slot verwerkt is. Zeldzamer zijn
pilasters die vast blijven staan en die niet meedraaien met de rechter deur.
Het slot bevindt zich dan in de twee stijlen van de deur.
De meest courante
Luikse garderobe kast is het type dat uit twee of drie deuren bestaat. Veel
zeldzamer zijn de vier- en vijfdeurige exemplaren.
De constructie van de deuren is gevat in een traditioneel
kader van regels, tussenregels en stijlen en dit mooi afgewerkt met
geprofileerde lijsten. De meest voorkomende deuren zijn die met twee panelen (verhouding
1/3- 2/3 ). De deuren zijn voorzien van messing scharnieren,
ook wel fitsen genoemd. De authentieke fitsen zijn gemaakt uit metaal en zijn bedekt met een dun laagje messing.
Het voorzijde van het meubel bijna altijd vlak
en is zeer zelden gebombeerd (rond of bolvormig). Een bijzonder
mooi voorbeeld van een gebombeerd type bevindt zich in het Jubelparkmuseum te Brussel.(Zie
foto)
|
Gebombeerde Luikse Garderobekast, Jubelparkmuseum Brussel |
De stijlen
Bijna alle Luikse garderobe kasten hebben hoekstijlen die
overhoeks geplaatst zijn. Ze komen meestal voor in vlakke of gebombeerde vorm (convex);
zeldzamer is een holle (concave) of een combinatie van
convex en concave. Een goed voorbeeld is een garderobe kast die staat in het
Musée d'Ansembourg te Luik.
Hoekstijlen die uitspringend zijn zorgen ervoor dat de
kroonlijst een ware blikvanger wordt; maar meestal zijn de stijlen
van een Luikse garderobe kast inspringend.(Zie foto)
|
Garderobekast in Luikse L. XV stijl, inspringende stijlen |
De kap
De vorm van de kap is meestal horizontaal uitgevoerd,
hoewel ik ook enkele topstukken ken die met een gebogen kap zijn uitgevoerd. De
kroonlijst is de blikvanger met daaronder een fries van ongeveer 12cm, gevolgd
door een astragaal lijst.
Deze fries is rijkelijk gedecoreerd met stijlgebonden
ornamenten; de kroonlijst is overkragend d.w.z steekt naar voren en is mooi
geprofileerd, maar minder dominant als bij de Naamse Garderobe kasten.
Het komt wel eens voor dat het overkragende deel van de
kroonlijst uitgezaagd is in lambrequin motief en voorzien is van
stijlgebonden ornamenten. Een mooi voorbeeld hiervan is te zien in het
d’Ansembourg Museum. (Zie foto)
De Luikse kleerkast 'Garde-Robe', in elke Luikse
stijlperiode komt ze voor, met natuurlijk zijn specifieke herkenbare ornamenten
en composities.
|
(Rechts op de foto) - De uitspringende hoekstijl en het lambrequin motief |
De Luikse
kleerkast 'Garde-Robe', in elke Luikse stijlperiode komt ze voor, met
natuurlijk zijn specifieke herkenbare ornamenten en composities.
Het houtsnijwerk en decoraties
De typische decoraties , composities en ornamenten die
voortkomen in de Franse Lodewijk XIV, Régence, XV en XVI-stijlen zijn door de Luikse meubelmakers op originele
wijze gebruikt. Gelukkig hebben de Luikse meubelmakers, niet tegenstaande hun
technische vaardigheid, niet willen wedijveren met de gekende en dure Franse
meubelmakers, zoals Boulle en Riesener.
Zoals we reeds vertelde het Luikse meubel is een eerlijk meubel, ik bedoel daarmee dat
alles wat je ziet echt is.
Al het houtsnijwerk wordt uit de massa gesneden, de ornamenten zijn niet opgelijmd.
|
Duidelijk herkenbaar, het Rocaille motief |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten