Het MUIDERSLOT | Meubilair uit de 15de, 16de & 17de eeuw | Nederlandse Renaissance meubelstijl in het Muiderslot

Het MUIDERSLOT |  Meubilair uit de 15de, 16de & 17de eeuw

Gelegen aan de rivier de Vecht op 10 minuten van (Ring) Amsterdam, ligt het 700 jaar oude Muiderslot, één van de oudste en best bewaarde kastelen van Nederland. Zoals elk museum in Nederland erg prijzig. Toen wij er waren, zeer kalm wat bezoekers betreft, je kon de ruimtes op je gemak ontdekken.

De Nieuwe Hollandse Waterlinie, waar het Muiderslot onderdeel van is, is op 26 juli 2021 benoemd tot UNESCO Werelderfgoed. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is 200 kilometer lang en tussen 1815 en 1940 gebouwd. In totaal bestaat de Nieuwe Hollandse Waterlinie uit 96 forten, dijken, sluizen, gemalen, kanalen en polders én uit twee kastelen: Slot Loevestein en het Muiderslot.  Slot Loevestein dat ik in  2019 bezocht is net als het Muiderslot zeker een bezoek waard.

De meest prominente bewoner van Muiderslot was P.C. Hooft (Pieter Corneliszoon Hooft), Geboren in Amsterdam, 16 maart 1581 en overleden in Den Haag, 21 mei 1647. P.C. Hooft was een Nederlandse dichter, toneelschrijver en historicus, alsmede drost van Muiden en baljuw van Naarden.

Zijn benoeming tot baljuw van Gooiland in 1609 gaf hem de gelegenheid zich op het Muiderslot te vestigen, waarvan hij een intellectueel-artistiek centrum maakte.

Het Muiderslot, gesitueerd.

Het kasteel is een vierkante waterburcht. Op iedere hoek van het kasteel staat een ronde toren en binnen de muren staat een groot gebouw met trapgevels. Het kasteel heeft een slotgracht met een ophaalbrug. Om het kasteel heen zijn er onder meer een gerestaureerde moestuin en een kruidentuin.

Ridderzaal in het Muiderslot.

Als er één plek in aanmerking komt als het kloppend hart van het kasteel, dan is dat wel de Ridderzaal. Een plek die zowel luxe als intimiteit uitstraalt. Hier ontvangen de Middeleeuwse heren hun gasten. Stel je voor hoe het hier geweest is. Een brandende haard, waarvan het licht op de ook toen witgekalkte muren weerkaatste. 

Ridderzaal Muiderslot.

Een plek waar feestgevierd wordt, maar ook geslapen. Een plek waar plezier gemaakt wordt, maar ook de plek waar de kasteelheer zetelt als hij rechtspreekt. Een plek waar het lokale bestuur van de drost en baljuw van Muiden en het Gooiland zetelt. Een plek waar je jezelf nu in de 17e-eeuw waant, omringd door schilderijen en Delftsblauwe tegeltjes. De grote zaal waar P.C. Hooft zijn vrienden en kennissen ontvangt en met hen musiceert, dicht en discussieert.

Beddenkoetsen

In het Muiderslot staan twee beddenkoetsen uit de 17e-eeuw. Bij koets denk je misschien aan een rijtuig met paarden ervoor maar dit bed kan niet rijden. Koets komt van het Franse woord coucher wat slapen betekent. Kortom, een slaapbed dus. 

Nou hebben in de 17e eeuw deze bedden ook wel degelijk een andere functie. Je kan ermee pronken, laten zien hoe rijk en belangrijk je bent. Bedden staan in die tijd in de woonkamers. Meestal kleinere vertrekken, die goed te verwarmen zijn. Dit bed staat in de woonslaapkamer van P.C. Hooft in de Oostertoren. Zo’n beddenkoets is het duurste meubel in huis, gemaakt van kostbaar eikenhout. De Nederlanden zijn al helemaal leeg gekapt in de 17e eeuw, dus dit hout is geïmporteerd uit het Duitse rijk of Scandinavië. 

Uitbundig houtsnijwerk van in elkaar gevlochten bladeren, weelderige bloemstukken, dieren- en mensenkoppen maken het bed nog mooier. Voor het slaapgedeelte hangen rijke stoffen om het vertoon te vergroten. Deze gordijnen houden daarnaast de tocht tegen. Of deze bedden ook comfortabel zijn is een tweede. Op een ondermatras van stro, lag een veren matras met kussens. Je kan er alleen halfzittend in slapen. Mét slaapmuts, tegen de kou en de vlooien.

De Bakker van Eeklo

Op dit schilderijtje uit de late 16e-eeuw zie je de legende van de Bakker van Eeklo. Volgens de legende bevond is er in het West-Vlaamse plaatsje Eeklo een bakker die hoofden kan herbakken.

 Op het schilderij zie je hoe rechtsachter een patiënt zich meldt bij de bakker in de rode kleding. Aan de muur hangen diploma’s, die bewijzen dat de bakker medische kennis heeft en weet wat hij doet.

Linksvoor wordt bij een klant zijn hoofd verwijderd. Op de onthoofde lijven worden kolen gezet. Kolen zijn in die tijd een teken van leven. Niet voor niets komen kinderen uit de boerenkool en groeien ze daarna als kool. De kool houdt hier de klanten in leven.

 Aan de gevouwen handen is te zien, dat enige hulp van god wenselijk is. Op het witte ronde plateau linksachter worden de hoofden ingesmeerd met een magische olie. Daarna gaan de hoofden de oven in. Hopelijk komen de hoofden beter de oven uit. Maar pas op! Ligt je hoofd te lang in de oven, dan kom je eruit als een heethoofd. Te kort? Een halvegare. 

Gaat er van alles mis tijdens het bakken? Dan ben je een misbaksel. Het schilderijtje roept nog allerlei vragen op, waar we geen antwoord op hebben. Want waarom komt er iemand binnen 

Harnassen in het Muiderslot

Een volledig harnas bestaat uit vijftien (en soms zelfs meer) onderdelen. Een harnas weegt dan ook snel tussen de 30 en 50 kilogram!

Naast harnassen die gedragen werden ter bescherming tijdens het vechten, had je ook harnassen om mee te pronken. Muiderslot heeft er een paar in zijn collectie.

In de loop van de twaalfde eeuw beschilderden veel ridders hun wapenschild: een ronde metalen of houten plaat waarmee je jezelf kunt beschermen. Voor de beschilderingen gebruikten ze kleuren en symbolen die iets vertellen over de drager. Je kon niet zomaar iets op je wapenschild zetten. Een ridder mocht slechts uit zeven kleuren kiezen.

Een beschilderd wapenschild was dus bedoelt om ridders uit elkaar te halen. Maar langzamerhand werden deze beschilderingen gebruikt voor veel meer dingen. Tegenwoordig bedoelen we met het woord ‘wapenschild’ dan ook de afbeelding op het schild in plaats van de wapenschilden die de ridders met zich meedroegen.

Nederlandse Renaissance meubelstijl in het Muiderslot

Utrechtse Toogkast (17de-eeuw) op vier bolpoten.  Aan de voorzijde ornamentiek geleed in hoekstijlen en middennaald, plint, kap en deuren. De stijlen en naald hebben een horizontaal accent halverhoogte, dat op de laatste het sleutelgat bedekt. In de zich verjongende plint over hele breedte een lade met middenaccent. Het fries heeft twee consoles met mannenkoppen op de hoeken en één met een vrouwenkop in het midden, op de ebbehouten velden daartussen geprofileerde lijsten. De consoles dragen de kroonlijst. De op steunen draaiende deuren bestaan elk uit een raamwerk met ebbehouten contouren, waarin een toog met rondgeholde tandlijst en met voluten gestoken zwikken en een vlak paneel.

Utrechtse Toogkast

Hollandse Renaissance kast

Hollandse Renaissance kast op bolpoten die door een profiellijst in onder- en bovenkast verdeeld wordt. Aan de voorzijde ornamentiek geleed in hoekstijlen en pilaster, plint, kap en twee maal twee deuren. De achterstijlen lopen door als rechte poten. In het verlengde van de hoekstijlen en de naald is de bovenlijst van de plint zelf gedecoreerd met leeuwenkoppen, met laden in de tussenruimte. 

De stijlen en naald zijn gedecoreerd met gedeeltelijk ingetrokken cannelures en pegel- en gespmotief. Beide dragen de profiellijst. Deze geleding zet zich in de bovenkast voort in stijlen en naald met gelijksoortige decoratie, welke eindigt in een konisch kapiteel waarop weer een cherub. Op deze pilasters rust de kap waarvan het fries is gedecoreerd met florale en frugale motieven. De deuren bestaan uit een raamwerk met liggende kussenpanelen binnen geprofileerde lijsten, twee in elke deur van de onderkast en in de deurtjes van de bovenkast. 

De spiegel van de panelen is gesneden en in het hart belijmd met een ebbehouten plaatje. De zijkanten zijn overeenkomstig in onder- en bovenkast verdeeld en bestaan uit een raamwerk met vier respectievelijk twee staande panelen binnen geprofileerde lijsten waarboven het gladde fries zit.

Het Muiderslot heeft een mooie collectie meubilair en beddenkoetsen. Dit meubilair uit de 15, 16de en 17de eeuw passen perfect in het plaatje. Hier een aantal impressies.

De tuin van Muiderslot

Zonder tuin kan je niet wonen op een kasteel. De tuinen van het Muiderslot zijn extra bijzonder, omdat ze vol staan met ‘levend erfgoed’. Vergeten en bedreigde historische bloemen en plantensoorten krijgen hier een veilig thuis. Een unieke collectie, die er ieder seizoen anders uitziet. 

Een verzameling die je kan ruiken, voelen én proeven. De tuinen zijn een kopie van de tuin die Pieter Corneliszoon Hooft, de beroemdste bewoner van het Muiderslot, die in de eerste helft van de 17-eeuw laat aanleggen.

https://www.patrickdamiaens.info