Patrick Damiaens
Ornamentsnijder
Slot / Kasteel Augustusburg in Brühl
(Duitsland)
 |
| Fronton aan de Oostzijde van het Slot |
Waarschijnlijk is het bezoek aan musea en kastelen de belangrijkste bron van inspiratie voor de ornamentist - ornamentsnijder.
Het zijn plaatsen,
waar de vakman zijn ideeën haalt, waar hij op zoek gaat naar nieuwe uitdagingen
en steeds voor nieuwe verrassingen komt te staan, en zelfs na 25 jaar nog
steeds het gevoel heeft iets nieuws te leren.
Je kan er gaan kijken hoe je collega’s 300 jaar
geleden hun problemen oplosten, hun kennis van de smaakvolle verhoudingen
toepasten in het interieur, alsook hun kennis van decoratie en snijtechnieken.
In de 25 jaar dat ik met ornamentiek bezig ben, weet ik inmiddels waar en in welk museum of kasteel, welk soort ornament, stijl,
karakter, kwaliteit er te vinden is, of in welk kasteel de mogelijk bestaat om foto’s te nemen of…. nota’s te maken als dat nodig mocht zijn.
In dit blogitem bezoeken we Kasteel (Schloss) Augustusburg in Brühl (Duitsland)
Het
Kasteel Augustusburg vlakbij Keulen geldt als één van de architectonische hoogtepunten binnen
de Europese architectuur van de eerste helft van de 18de eeuw. De residentie
van de Keulse Aartsbisschop en Keurvorst Clemens August van Beieren, de von
Wittelsbach Dynastie, is één van de
eerste rococogebouwen in Duitsland.
Het pronkvolle trappenhuis van BalthasarNeumann is een visueel meesterwerk. De barokke tuin in Franse stijl uit 1728 is
in zijn oorspronkelijke vorm te bewonderen, en op loopafstand (30 min.) ligt het jachtslot
Falkenlust, de uitvalsbasis voor de valkenjacht. Hier werden speciale gasten,
onder wie ook dames, ontvangen.
 |
| Versieringen aan het gebouw, een jachttrofee |
Historie
In 1469 werd Brühl provinciehoofdstad en residentie van de Keulse
aartsbisschoppen.
Bijna 150 jaar lang werd Keulen vanuit Brühl geregeerd. In 1689 werd de burcht
door Franse troepen (L.XIV) de lucht in gejaagd, en een stadsbrand verwoestte bijna alle
huizen.
De aartsbisschop van Keulen, Clemens
August van Beieren (1700-1761)
van de Wittelsbach-dynastie bouwde op de plaats van de ruïnes
Schloss Augustusburg. Kort nadat Clemens August
in 1723 de opvolger van zijn oom
Joseph Clemens van
Beieren als aartsbisschop van
Keulen was geworden, werd er in 1725 begonnen met
het ontwerpen van paleis Augustusburg door de Westfaalse architect JohannConrad Schlaun.
De fundamenten van het vorige paleis werden hergebruikt en dienden
ook als fundament voor het nieuwe. Daarom zijn de assen van de twee zijvleugels de vensteropeningen /assen niet volledig symmetrisch opgedeeld. De breedte van het slot kwam op dit punt overeen met de oudere constructie / fundamenten. Dit is ongebruikelijk omdat de symmetrie één van de belangrijkste middelen van expressie was
tijdens de barok.
Slot Augustusburg vormt een drie-vleugel
gebouw met een schilddak. Dit omsluit een binnenplaats. De naar het oosten gerichte gevels van de noordelijke en zuidelijke
vleugels behoren tot de belangrijkste werken van de Duitse barok.
Clemens August, bouwheer van de Kastelen Augustusburg
en Falkenlust
Vanaf 1728 werd er verder aan de decoratie en interieurs gewerkt en dit naar de
ontwerpen van de Hofarchitect Françoisde Cuvilliés uit München. Hij ontwierp
de decoratie van de fasaden en de
paradekamer van August Clement in de Régence stijl en in vroeg-barok.
 |
| Het trappenhuis, een meesterstuk van Balthazar Neumann |
Het was ook in deze periode dat in de westelijke
vleugel het trappenhuis van architect Balthasar Neumann ontstond
(1740/46). Deze trap is één van de belangrijkste creaties van de
Duitse barok. Johann Heinrich Roth voerde de laatste afwerkingen aan
dit interieur uit. De Gardensaal is op
de eerste verdieping versierd met stucwerk. Deze geel /groen stucmarmer is aangebracht op de pilasters en muren, in
combinatie met trofeeën. Deze decoratietechniek heet ook scagiola of
namaakmarmer.
 |
| De eet-of muziekzaal van Schloss Augustusburg |
De plafondschildering
is door Carlo Carlone.
Het gehele ontwerp van de kamer is opgedragen aan de glorie
van het Huis van Wittelsbach. Van de hand van Carlo Carlone is ook de
plafondschildering in het trappenhuis. Bij het bestijgen van de trap komt de bezoeker oog in oog te staan met een
vergulde buste van de prins-bisschop
Clemens August, ter verheerlijking van zijn eigen persoon en wetten.
Het stucwerk werd uitgevoerd door
Giuseppe Artario, Carlo Pietro Morsegno
en Joseph Anton Brillie.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de
beschadigde trap gerestaureerd met de hulp van Poolse
conservatoren.
 |
| De eerste voorkamer |
Op de begane grond van de
zuidelijke vleugel zijn de kamers van de voormalige prins-bisschop, die
uitkomen op de tuin. In dit gedeelte is ook de slotkapel aanwezig. Deze werd
reeds ingewijd in 1493, en de blikvanger is een indrukwekkend hoog altaar van
Balthasar Neumann. In 1735 werd het omgebouwd tot een koninklijke kapel en
verbonden met de Oranjerie vleugel van het kasteel.
 |
| Rococo ornamenten aan het plafond in de tweede voorkamer |
Slot Augustusburg diende enkel als jacht- en zomerpaleis voor de keurvorsten en werd vier tot zes weken
van het jaar bewoond. De hoofdresidentie of woonplaatsen waren toen het Keurvorstelijk
Slot en het Slot Poppelsdorf in Bonn.
Toen Clemens August in1761 stierf, waren de werken aan de hoofdzalen nog
in volle gang. Zijn opvolger Max Friedrich von Königsberg (1761-1784)
beëindigde de werken volgens de plannen van Clemens August.
In 1768 was kasteel Augustusburg na een bouwtijd van meer dan 40 jaar voltooid.
Met de Franse Revolutie verdween in 1794 het keurvorstendom Keulen. Franse
troepen bezetten het kasteel en verkochten al het meubilair en inboedel. Toen
Napoleon in 1804 het kasteel bezocht, vond hij het kasteel zo prachtig dat hij
het spijtig vond dat er geen wielen onder stonden. In 1809 schonk hij het aan
zijn maarschalk Davoust, die het volledig verwaarloosde.
 |
| Decoratie in de paradeslaapkamer |
In 1815 kwam het kasteel in Pruisisch bezit. Dankzij koning Friedrich Wilhelm
IV ging het kasteel niet volledig verloren. In 1842 woonde hij er een tijdlang, en gaf de opdracht de zalen te renoveren. Na de renovatie in 1876/77
deed het kasteel weer dienst als residentie van Keizer Wilhelm I.
Tijdens de tweede wereldoorlog werd het kasteel zwaar beschadigd. In 1944
raakte een bom de noordelijke vleugel en in 1945 werd de hoofdvleugel
door artilleriegeschut getroffen. Nog in hetzelfde jaar begon men met de
dringende wederopbouw- en herstellingswerken. Later volgde dan een algemene
restauratie van het hele gebouw.
Het kasteel Augustusburg, het kasteel Falkenlust en het park werden in 1984 als
cultureel erfgoed van de Unesco erkend.
 |
| Plafond decoratie in audiëntiezaal |
DE TUIN
De Keurvorst
Clemens August von Bayern, (1700-1761) van de Wittelsbacher Dynastie creëerde in Brühl zijn
lievelingsresidentie. De prachtige barokke tuinen en de perken van kasteel Augustusburg liet hij in
1727 aanleggen door de in Duitsland werkzame Franse tuinarchitect Dominique
Girard, een leerling van André Le Nôtre, de geestelijke vader van de tuinen van Kasteel van Versailles.
Girard had eerder al
de tuinen van kasteel Nymphenburg in München en het Belvédère in Wenen
ontworpen.
Op
deze lokatie lag al een door water omgeven wildpark en Girard liet de
onregelmatige contouren daarvan onaangetast. Geheel tegen de traditie in
verlegde hij de middenas van de tuin naar het zuiden van het kasteel, zodat het
hoofd- en voorplein haaks op de hoofdas lagen.
Hij sloot hierop een tuinterras
en een iets lager gelegen 'parterre' met fonteinen en broderieperken aan. Deze
sierperken van buxus, bloemen, gazons en gekleurd grint deden aan borduurwerk
denken (vandaar de benaming ‘broderie’) en waren van een onovertroffen
schoonheid. Girard begrensde de parterre aan de zijkant met hoekig gesnoeide
lindelanen.
Het is absoluut verboden foto's te nemen van het prachtige interieur, maar dankzij de 'Schlossverwaltung', die ons enkele afbeeldingen van het interieur heeft toegezonden, hebben we u in dit blog-item een beeld kunnen geven van dit Kasteel, vlakbij Keulen.
Openingsuren
Van dinsdag tot vrijdag: 09:00 - 12:00 uur en 13:30 - 16:00 uur.
Zaterdag en zondag: 10:00 - 17:00 uur.
Schloss Augustusburg en Falkenlust
Schlossstrasse 6 D-50321 Brühl
0049 22 32 44 000
http://www.schlossbruehl.de
