 |
| Cover G-Geschiedenis, november editie 2019 |
Wapenschild Sir Nicholas Throckmorton ontdekt
______________________
door Harry Van Royen, G-Geschiedenis
Snuffelen op antiekbeurzen kan aanleiding geven tot rare
ontdekkingen. Dat mocht ook Patrick Damiaens ervaren. Als houtsnijder
gespecialiseerd in heraldische sculpturen zoekt hij naar sporen van zijn eigen
kunstambacht. Een ontdekking van formaat was een verloren gewaand opzetstuk van
het grafmonument van de Elizabethaanse hoveling Sir Nicholas Throckmorton.
 |
| Wapenschild Nicholas Throckmorton ontdekt | G-Geschiedenis artikel | Gestolen kunst ontdekt op Antica Namur |
De familie Throckmorton (toen Trogmorton geschreven) van Coughton Court behoorde in het 16de-eeuwse Engeland tot de prominentere landadel in Warwickshire. Nicholas Throckmorton (1515-1571) werd geboren als vierde zoon en moest niet hopen om het familiebezit te kunnen erven. Hij ging in dienst bij de (hogere) adellijke familie Parr.
Lord Parr stuurde hem voor verschillende opdrachten naar Schotland. Toen Catherine Parr in 1543 met koning Henry VIII huwde, werd hij lid van haar hofhouding. Na de dood van de koning in 1547 bleef de relatie met de weduwe van koning Henry VIII goed en aan haar hof leerde hij de jonge prinses Elisabeth en prins Edward kennen.
Lord Parr stuurde hem voor verschillende opdrachten naar Schotland. Toen Catherine Parr in 1543 met koning Henry VIII huwde, werd hij lid van haar hofhouding. Na de dood van de koning in 1547 bleef de relatie met de weduwe van koning Henry VIII goed en aan haar hof leerde hij de jonge prinses Elisabeth en prins Edward kennen.
Zijn
relaties met de regenten van Edward VI waren uitstekend want hij werd
aangesteld als verbindingsman tussen hen en de prins. De zoon van Henry VIII
stierf jong en werd in 1553 opgevolgd door de katholieke Mary als koningin. In
1554 werd Sir Nicholas gearresteerd en berecht voor zijn deelname aan de Wyatt-opstand
tegen koningin Mary.
Zijn zelf gehouden verdediging was zo goed dat hij een van de weinigen is die een proces van hoogverraad won en uiteindelijk werd vrijgelaten. Hij ging in ballingschap naar Frankrijk, waar hij goed gebruik maakte van zijn tijd en de nodige contacten legde.
In 1557 verleende koningin Mary Sir Nicholas genade en nam hem terug in overheidsdienst. Voor de protestantse zaak De dood van Mary in 1558 betekende dat Elisabeth koningin werd. Throckmorton was een van de edelen in haar omgeving die het herstel van een protestantse staatsvorm bij de nieuwe koningin ondersteunden. Hij was ook voorstander van Engelse steun aan andere protestanten in Europa.
Zijn zelf gehouden verdediging was zo goed dat hij een van de weinigen is die een proces van hoogverraad won en uiteindelijk werd vrijgelaten. Hij ging in ballingschap naar Frankrijk, waar hij goed gebruik maakte van zijn tijd en de nodige contacten legde.
In 1557 verleende koningin Mary Sir Nicholas genade en nam hem terug in overheidsdienst. Voor de protestantse zaak De dood van Mary in 1558 betekende dat Elisabeth koningin werd. Throckmorton was een van de edelen in haar omgeving die het herstel van een protestantse staatsvorm bij de nieuwe koningin ondersteunden. Hij was ook voorstander van Engelse steun aan andere protestanten in Europa.
 |
| Gestolen kunst ontdekt op Antica Namur |
Het vertrouwen
van de koningin bracht hem in 1559 terug naar Frankrijk als ambassadeur waar
hij partij koos voor de Hugenoten in de hoop om Calais terug te krijgen voor de
Engelse kroon. Dat leverde Sir Nicholas in Frankrijk uiteindelijk huisarrest
op.
Nadat hij in 1564 terug in Engeland was, werd hij ook betrokken bij de plannen rond Mary, Queen of Scots. Hij kende het best de Fransen aan het Schotse hof en een aantal Schotse hoofdrolspelers. Vooraleer dit dynastiek probleem vredevol kon worden opgelost, overleed hij, op 12 februari 1571. Dit onder andere tot groot verdriet van Sir Francis Walsingham, het hoofd van de geheime dienst van koningin Elisabeth, door Throckmorton in Frankrijk opgeleid.
Sir Nicholas Throckmorton werd begraven in Londen, in St Katharine Cree en ter nagedachtenis werd een fraai albasten grafmonument gemaakt dat zijn standing reflecteerde. De kwaliteit is dusdanig dat vermoed wordt dat het door gevluchte protestantse Vlamingen werd gemaakt.
De (hout-)sculpteurs onder hen, veelal afkomstig uit Brabant, vestigden zich in Londen. St Katharine Cree St Katharine werd in de 13de eeuw gebouwd als parochiekerk, onderdeel van de daar in 1107 gestichte augustijnenabdij. De abdij werd in 1532 opgeheven en werd eigendom van de hertog van Norfolk.
Nadat hij in 1564 terug in Engeland was, werd hij ook betrokken bij de plannen rond Mary, Queen of Scots. Hij kende het best de Fransen aan het Schotse hof en een aantal Schotse hoofdrolspelers. Vooraleer dit dynastiek probleem vredevol kon worden opgelost, overleed hij, op 12 februari 1571. Dit onder andere tot groot verdriet van Sir Francis Walsingham, het hoofd van de geheime dienst van koningin Elisabeth, door Throckmorton in Frankrijk opgeleid.
Sir Nicholas Throckmorton werd begraven in Londen, in St Katharine Cree en ter nagedachtenis werd een fraai albasten grafmonument gemaakt dat zijn standing reflecteerde. De kwaliteit is dusdanig dat vermoed wordt dat het door gevluchte protestantse Vlamingen werd gemaakt.
De (hout-)sculpteurs onder hen, veelal afkomstig uit Brabant, vestigden zich in Londen. St Katharine Cree St Katharine werd in de 13de eeuw gebouwd als parochiekerk, onderdeel van de daar in 1107 gestichte augustijnenabdij. De abdij werd in 1532 opgeheven en werd eigendom van de hertog van Norfolk.
De fiscale rechten van het domein bleven gehandhaafd en
werden door de eigenaar gebruikt om de economisch interessante Vlaamse
vluchtelingen te vestigen en er hun ambachtsactiviteit te laten hernemen. De
parochiekerk van de Holy Trinity Priory, Christ Church - later verbasterd tot
Cree, was een van de weinige overblijfselen van het abdijcomplex.
In 1628 begon een grootschalige verbouwingscampagne van de parochiekerk onder leiding van architect Inigo Jones - ook beroemd voor het ontwerp van Banqueting House waar Pieter Paul Rubens later het plafond beschilderde - die in 1630 afgerond werd. Gotische elementen werden in het schip aangevuld met Korinthische kolommen.
De kerk werd in reisgidsen van voor 1850 naast de pittoreske architecturale stijlverwarring vooral geroemd als de begraafplaats van Hans Holbein en voor de mooie grafmonumenten van Samuel Thorpe en van Sir Nicholas Throckmorton. Verloren door de Blitz Tijdens de Blitz in 1940 en 1941 veroorzaakte de Luftwaffe met haar bombardementsvluchten veel slachtoffers en materiële schade in Londen.
Misdaad tierde welig dankzij de oorlogs-chaos en geholpen door de verduistering. Plunderaars sloegen hun slag en ook hulpverleners namen wel eens iets mee om op de zwarte markt te verkopen. Tussen september en december 1940 werden 4.584 zaken voor plundering behandeld in de Old Bailey, de Londense rechtbank. Ook bij opruimingswerken kon nadien nog wel iets ontvreemd worden. De kerk van St Katharine werd licht beschadigd bij een luchtaanval in 1941.
In 1628 begon een grootschalige verbouwingscampagne van de parochiekerk onder leiding van architect Inigo Jones - ook beroemd voor het ontwerp van Banqueting House waar Pieter Paul Rubens later het plafond beschilderde - die in 1630 afgerond werd. Gotische elementen werden in het schip aangevuld met Korinthische kolommen.
De kerk werd in reisgidsen van voor 1850 naast de pittoreske architecturale stijlverwarring vooral geroemd als de begraafplaats van Hans Holbein en voor de mooie grafmonumenten van Samuel Thorpe en van Sir Nicholas Throckmorton. Verloren door de Blitz Tijdens de Blitz in 1940 en 1941 veroorzaakte de Luftwaffe met haar bombardementsvluchten veel slachtoffers en materiële schade in Londen.
Misdaad tierde welig dankzij de oorlogs-chaos en geholpen door de verduistering. Plunderaars sloegen hun slag en ook hulpverleners namen wel eens iets mee om op de zwarte markt te verkopen. Tussen september en december 1940 werden 4.584 zaken voor plundering behandeld in de Old Bailey, de Londense rechtbank. Ook bij opruimingswerken kon nadien nog wel iets ontvreemd worden. De kerk van St Katharine werd licht beschadigd bij een luchtaanval in 1941.
 |
| Wapenschild Nicholas Throckmorton ontdekt |
Een van de glasramen nabij het
grafmonument van Throckmorton werd vernield. Bij de opkuis blijken de drie
losse bovenstukken verdwenen. Bij herstellingswerken na de oorlog werd het
grafmonument tenslotte verplaatst. Het opzetstuk kan kort na de oorlog bij een
verzamelaar terecht gekomen zijn.
Uiteindelijk werd het in 2016 op de antiekbeurs Antica in Namen door een Vlaamse kunsthandelaar aangeboden. Houtsnijder Damiaens uit Maaseik was geïntrigeerd en contacteerde zijn Engelse collega Lichten en het management van het ondertussen door de National Trust beheerde landhuis van Coughton Court. De link naar de Throckmortonfamilie en de kerk in Londen werd snel gelegd. Monumentaal Begin 2017 werd het albasten reliëf met het wapenschild aan de anglicaanse kerk in Londen terugbezorgd.
De St Katharina Cree is sinds 1950 beschermd als een Grade I monument. Het is een van de weinige kerken in de City die geen schade heeft geleden door de grote stadsbrand van 1666. Het restitueren van het opzetstuk met het wapenschild van Sir Nicholas Throckmorton maakt dat de kerk een beetje in zijn oude grandeur is hersteld. De twee wapenschilden op de beide uithoeken van het grafmonument zijn spijtig genoeg nog niet teruggevonden.
Uiteindelijk werd het in 2016 op de antiekbeurs Antica in Namen door een Vlaamse kunsthandelaar aangeboden. Houtsnijder Damiaens uit Maaseik was geïntrigeerd en contacteerde zijn Engelse collega Lichten en het management van het ondertussen door de National Trust beheerde landhuis van Coughton Court. De link naar de Throckmortonfamilie en de kerk in Londen werd snel gelegd. Monumentaal Begin 2017 werd het albasten reliëf met het wapenschild aan de anglicaanse kerk in Londen terugbezorgd.
De St Katharina Cree is sinds 1950 beschermd als een Grade I monument. Het is een van de weinige kerken in de City die geen schade heeft geleden door de grote stadsbrand van 1666. Het restitueren van het opzetstuk met het wapenschild van Sir Nicholas Throckmorton maakt dat de kerk een beetje in zijn oude grandeur is hersteld. De twee wapenschilden op de beide uithoeken van het grafmonument zijn spijtig genoeg nog niet teruggevonden.
