Een houten strik laten vergulden | Een Classicistisch Ornament | Gesculpteerde strik in hout | Polimentvergulding

Een houten strik vergulden

Patrick Damiaens
Ornamentsnijder


Een houten strik vergulden

Polimentvergulding











In een vorig blogitem lieten we zien hoe deze houten strik vervaardigd werd in lindehout. Meer informatie hierover in onderstaande link.
LINK blogitem 'Een houten strik snijden'

Een houten strik in hout vergulden

Polimentvergulding

De techniek van het vergulden met bladgoud is al duizenden jaren oud: de Egyptenaren sierden er gebruiksvoorwerpen en meubilair mee. Het goud werd met hamers tot dunne velletjes geslagen. En geloof het of niet: ook tegenwoordig wordt bladgoud nog voor een groot deel met de hand geslagen. De eerste fasen van het productieproces zijn weliswaar machinaal, maar uiteindelijk worden er pakken van duizend vel tegelijk met hamers van 8 tot 10 kilo uitgeslagen totdat de velletjes 1/10.000 mm dik zijn.

Het verwerken van bladgoud is ook een apart verhaal. Omdat de velletjes zo dun zijn, kun je ze niet met de hand beetpakken. Er is speciaal verguldgereedschap voor nodig om het goud op het te vergulden object aan te brengen. In het hierna volgende deel wil ik u een indruk geven van wat er bij komt kijken om een houten voorwerp te vergulden. 

 -_____________________________________-

Polimentvergulding  is een hoogglanzende vergulding die bij lijsten en andere houten objecten vaak wordt toegepast om een rijke schakering van matte en glanzende delen te verkrijgen. Het is een zeer bewerkelijke techniek omdat er een speciale ondergrond voor nodig is daar het bladgoud niet direct op het hout kan worden aangebracht. De ondergrond bestaat uit meerdere lagen, soms wel 6-8 lagen,  van een lijm-krijtmengsel.   

Het lijm-krijtmengsel bestaat uit hazen- of konijnenvellenlijm, gelatine of perkamentlijm met krijt wordt warm opgebracht. Als de grondering goed droog is wordt het oppervlak nabewerkt en glad geschuurd, waarna er enkele lagen zogheten bolus worden opgebracht. 

De houten strik met een lijm-krijtmengsel

De bolus is een mengsel van lijm met gepigmenteerde vette pijpaarde.  Eerst een laag gele bolus en dan op de hogere delen rode bolus. De pigmenten zijn gele of rode ijzeroxiden. Soms wordt er zwarte bolus toegepast. Met de kleur van de bolus wordt de uitstraling en kleur van de vergulding mede bepaald. Voor een zeer glanzende vergulding wordt de bolus voorzichtig glad gewreven. Eindelijk is nu het tijdstip aangebroken om het bladgoud er op te leggen. 

De gele bolus

De rode bolus

De stukjes bladgoud

De bolus wordt stukje voor stukje vochtig gemaakt met water-alcohol-lijmoplossing. De bolus wordt dan een beetje kleverig en stukjes bladgoud worden op de vochtige bolus gelegd en aangedrukt. Velletjes bladgoud worden op een leren kussen met een goudmes in de gewenste vorm gesneden. Als de vergulding droog is, maar in ieder geval binnen 24 uur, kan het bladgoud waar gewenst met een bruneersteen of een agaatsteen glanzend worden gewreven (gepolijst).  Het bladgoud neemt daarbij de glans van de ondergrond aan. 

Eind goed, al goed. 

Het aanbrengen van het bladgoud

Met een agaatsteen glanzend gepolijst

Nee, nog niet. In sommige gevallen wordt de vergulding nog gepatineerd. Dat wil zeggen, de vergulding krijgt een patine of kleurafwerking om het aanzien nog aantrekkelijker te maken en bij restauraties om nieuw vergulde delen het zelfde uiterlijk te geven als de rest van het voorwerp zodat de reparatie niet opvalt.

De strik na het patineren

Polimentvergulding wordt ook wel watervergulding genoemd. Dat komt omdat de gebruikte dierlijke lijm oplosbaar is in water. Dat is ook de reden dat deze methode van vergulden alleen geschikt is voor toepassingen binnen.  Om de zelfde reden moet er bij restauraties, maar ook bij het routinematig reinigen van een polimentvergulding, rekening mee worden gehouden dat objecten met een polimentvergulding niet met water mogen worden gereinigd.

In de loop der tijd is vaak geprobeerd om het bladgoud te vervangen door andere metalen. Bladkoper, brons, en gevernist zilver zijn voorbeelden van dergelijke imitaties. Soms om een bepaald effect te krijgen, maar meestal uit economische motieven namelijk het moet goedkoper. De speciale warme uitstraling van bladgoud is echter nooit door een ander materiaal geëvenaard. Met uitzondering van bladzilver dat wel als polimentvergulding kan worden toegepast, moeten bij de andere metalen ook andere manieren van vergulden worden gebruikt.

 

Gesculpteerde strik in hout, Polimentvergulding

http://www.patrickdamiaens.be